763 laureatów uhonorowano dotychczas Nagrodą Nobla. Przeważają zdecydowanie mężczyźni - wyróżnienie otrzymały do tej pory tylko 33 kobiety.

Od 1901 roku komisja noblowska przyznała nagrody 746 osobom i 17 organizacjom. Niektórzy z laureatów otrzymali tę nagrodę więcej niż raz. Od początku przyznawane są pokojowe nagrody Nobla oraz nagrody za zasługi w fizyce, chemii, fizjologii lub medycynie i literaturze. Od 1969 r. wręczane są także nagrody w dziedzinie ekonomii.

Trzykrotnie wyróżniono Nagrodą Noblą Międzynarodowy Czerwony Krzyż (1917, 1944 i 1963), dwukrotnie zaś cztery osoby, wśród nich - jedyną kobietę w tym gronie - Marię Skłodowską-Curie.

Jedynym uczonym, który dwa razy otrzymał samodzielnie Nagrodę Nobla, jest Linus Pauling (chemia, 1954 r. i pokojowa, 1962 r.).

Pozostali dwukrotni laureaci dzielili nagrody z innymi badaczami. Są to Maria Skłodowska-Curie (fizyka, 1903 r. - razem z Antoine Henri Becquerelem i Piotrem Curie oraz samodzielnie - chemia, 1911 r.), Amerykanin John Bardeen (fizyka, 1956 r. i 1972 r), Brytyjczyk Frederick Sanger (chemia, 1958 r. i 1980 r.).

Najmłodszym noblistą był zaledwie 25-letni Brytyjczyk William Lawrence Bragg (fizyka, 1915 r.), który został uhonorowany wspólnie ze swoim ojcem Williamem Henrym. Tytuł najstarszego noblisty przypada Amerykaninowi Raymondowi Davisowi (fizyka, 2002 r.), który otrzymując nagrodę miał blisko 88 lat.

Miano prawdziwie "Noblowskiego rodu" należy się rodzinie Curie. Oprócz wspomnianego małżeństwa Marii i Piotra nagrodą wyróżniono ich córkę, Irene Joliot-Curie oraz zięcia Frederica Joliot (wspólna nagroda z chemii w 1935 r.).

Do małżeństw uhonorowanych Noblem zaliczają się także: amerykańska para Gerty i Carl Cori (medycyna, 1947 r.) oraz szwedzcy uczeni: Alva Myrdal (pokojowa, 1982 r.) i Gunnar Myrdal (ekonomia, 1974 r.).

Jedynymi braćmi-noblistami są do tej pory Jan i Nikolaas Tinbergen (pierwszy - ekonomia, 1969 r., drugi - medycyna, 1973 r.).

Dwóch laureatów Nagrody Nobla odmówiło jej przyjęcia. Francuz Jean Paul-Sartre (literatura, 1964) tłumaczył, że unika wszelkich oficjalnych wyróżnień, a Wietnamczyk Luc Duc Tho (pokojowa 1973) - że nie odebrał nagrody z powodu trwającej wojny w Wietnamie.

Nacisk władz politycznych nie pozwolił odebrać nagród Nobla czterem laureatom. Trzej z nich: Richard Kuhn (chemia, 1938), Adolf Butenandt (chemia 1939) oraz Gerhard Domagk (medycyna, 1939) nie odebrali nagród, gdyż zabronił im tego Adolf Hitler. Wprawdzie wszyscy otrzymali później dyplomy i medale, ale już bez nagrody pieniężnej.

Do zrzeczenia się Nagrody Nobla sowieckie władze zmusiły natomiast Borysa Pasternaka (literatura, 1958). SZL/ KRX