Podczas czwartkowego posiedzenia komisji ds. deregulacji odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustaw Prawo oświatowe, ustawy o systemie informacji oświatowej i ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw.

Jak podsumowała wiceminister nauki Maria Mrówczyńska, projekt „umożliwia pełne przygotowanie uczelni do nowego sposobu wydawania dyplomów i eliminuje ryzyko problemów interpretacyjnych i organizacyjnych, które mogłyby utrudnić stosowanie przepisów”.

Już przepisy z 2023 r. zobowiązały uczelnie do wprowadzenia e-dyplomów od 1 stycznia 2026 r. Wiceminister wskazała jednak, że terminy te należy urealnić. Jej zdaniem, aby cyfrowa postać dyplomu wprowadzona była w sposób bezpieczny dla uczelni i absolwentów, terminy przejścia uczelni na e-dyplomy oraz terminy działania cyfrowego repozytorium dyplomów muszą zostać przełożone. Podkreśliła, że uczelnie i OPI-PIB – instytucja odpowiedzialna za budowę repozytorium – muszą dostać więcej czasu na dostosowanie systemów i przeszkolenie personelu, by dyplomy mogły być wydawane w całej Polsce.

W projektowanej ustawie proponuje się przesunięcie terminu uruchomienia repozytorium na 30 czerwca 2026 r. Z kolei obowiązek uczelni dotyczący wydawania dyplomów w postaci elektronicznej zostanie odroczony do 1 stycznia 2027 r. Przewidziany będzie też okres przejściowy – gotowe na to podmioty mogą wydawać e-dyplomy od 1 lipca 2026 i w tym okresie dyplomy będą mogły być wydawane równolegle w formie papierowej.

Maria Mrówczyńska poinformowała, że tworzone przez OPI-PIB repozytorium jest finansowane z KPO na kwotę ponad 33 mln zł.

Wiceminister nauki zapewniła, że pojawienie się e-dyplomu ułatwi weryfikację autentyczności dyplomu, zminimalizuje ryzyko fałszerstwa, skróci czas obsługi absolwentów i uprości procedury.

Przepisy umożliwiają też integrację informacji o e-dyplomach z aplikacją mObywatel. Dzięki temu docelowo każdy nowy absolwent uczelni będzie miał dostęp do swojego dyplomu z poziomu tej aplikacji.

Poseł Bartłomiej Wróblewski (PiS) zwracał uwagę, że wprowadzenie e-dyplomu miało być elementem szerszego projektu – budowy Portalu Edukacji i Nauki, który miał gromadzić m.in. informacje o dyplomach maturalnych, usługach związanych z edukacją. Przypomniał, że w prace nad tym portalem były w 2023 r. zaawansowane i że wydano na to kilkadziesiąt mln zł, a nowy rząd wstrzymał działania w tym zakresie.

W projektowanej ustawie przewidziano usunięcie przepisów dotyczących Portalu Edukacji i Nauki. - Nie widzieliśmy realnych perspektyw na wdrożenie - wyjaśniła wiceminister Mrówczyńska, odnosząc się do tego faktu. Dodała również, że zdecydowano, aby część dotycząca e-dyplomów została przyjęta w innej niż proponowano wcześniej formule i dzięki temu funkcjonowanie systemu będzie tańsze, niż gdyby stworzono do tego osobny portal. Dyplomy będzie można pozyskiwać za pośrednictwem istniejącej i sprawdzonej aplikacji – mObywatel. Ministerstwo edukacji zaś osobno pracuje nad możliwością cyfryzacji świadectw maturalnych. (PAP)

lt/ agt/