Meteory, potocznie nazywane spadającymi gwiazdami, to zjawiska świetlne wywoływane wejściem w ziemską atmosferę skalnych drobin z kosmosu. Większość z nich ulega zniszczeniu w atmosferze, ale jeśli kosmiczny kamień jest wystarczająco duży, może przetrwać taki lot i uderzyć powierzchnię Ziemi jako meteoryt.

Pojedyncze meteory widoczne na niebie cały rok, ale bywają okresy, w których występują tzw. roje meteorów. Najobfitszym rojem meteorów w październiku są Orionidy. Rozpoczynają swoją aktywność 2 października i można je dostrzec do 7 listopada. Maksimum przypada 21 października i jest rozciągnięte na kilka dni. Charakteryzują się białą barwą i pozostawianiem śladów, które trwają na niebie jeszcze chwilę po przelocie meteoru.

Bywały lata, w których Orionidy wykazywały większą niż typowa aktywność, albo ich maksimum przypadło w inny dzień. Astronomowie przypuszczają, że takie aktywny rok może występować co 12 lat.

W źródłach historycznych najwcześniejsze wzmianki o Orionidach pochodzą z kronik chińskich. Z kolei w źródłach europejskich pochodzą z XIX wieku, od Alexandra Stewarta Herschela (1836-1907), brytyjskiego astronoma, wnuka Williama Herschela (odkrywcy Urana) i syna Johna Herschela. Alexander jest mniej znany niż jego ojciec i dziadek, ale zajmował się właśnie meteorami, w tym spektroskopią meteorów oraz wniósł wkład w zidentyfikowanie komet jako źródła rojów meteorów.

Rój Orionidów ma związek z kometą Halleya. Nie jest w tym jedyny, bowiem drugim rojem związanym ze słynną kometą są Eta Akwarydy, aktywne od 19 kwietnia do 28 maja.

W październiku dostrzeżemy też kilka innych rojów meteorów, np. Drakonidy (6-10 października), Południowe Taurydy (20 września do 20 listopada) i inne słabsze.

Informacje o wszystkich rojach meteorów widocznych przez cały rok dostępne są w bezpłatnym „Almanachu astronomicznym” wydawanym przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Jest dostępny w formie elektronicznej pod adresem urania.edu.pl/almanach. (PAP)

Nauka w Polsce

cza/ agt/