Przewidywanie przyszłości galaktyki to ogromne wyzwanie i trudno jest stworzyć precyzyjne prognozy – podkreślają eksperci z Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Dotąd jednak, m.in. na podstawie obserwacji prowadzonych z pomocą teleskopu Hubble’a, zakładano, że Droga Mleczna w ciągu 4,5 mld lat zderzy się z sąsiednią Galaktyką Andromedy.

Takie zderzenie wywołałoby gwałtowne narodziny gwiazd, eksplozje supernowych, być może także wyrzuciłoby nasze Słońce na inną galaktyczną orbitę. Według najnowszego badania wspomniana kolizja jest dużo mniej prawdopodobna.

Badacze ponownie przeanalizowali dane pochodzące z teleskopu Hubble’a oraz przede wszystkim z sondy Gaia. Na ich podstawie przeprowadzili 100 tys. komputerowych symulacji.

„Dysponujemy dziś kompleksowym badaniem tego zagadnienia, które uwzględnia wszystkie niepewności obserwacyjne” – mówi Till Sawala, astronom z Uniwersytetu Helsińskiego, główny autor badania opisanego na łamach magazynu „Nature Astronomy”.

Według niego i jego zespołu prawdopodobieństwo zderzenia w ciągu kolejnych 10 mld lat wynosi 50 proc.

„To dość ironiczne, że mimo uwzględnienia dokładniejszych danych z Hubble’a pochodzących z ostatnich lat, jesteśmy teraz mniej pewni, jaki będzie rezultat potencjalnego zderzenia. Wynika to z bardziej złożonej analizy i z faktu, że bierzemy pod uwagę pełniejszy obraz całego układu. Jednak jedynym sposobem, by przewidzieć ostateczny los Drogi Mlecznej, będzie uzyskanie jeszcze lepszych danych” - podkreśla astronom.

„Ponieważ istnieje tak wiele zmiennych, z których każda obarczona jest pewnym błędem, prowadzi to do dość dużej niepewności co do wyniku. To z kolei prowadzi do wniosku, że szansa na bezpośrednie zderzenie w ciągu najbliższych 10 miliardów lat wynosi tylko 50 proc.” – tłumaczy badacz.

Andromeda i Droga Mleczna pozostałyby na tej samej płaszczyźnie, okrążając siebie nawzajem, gdyby nie wpływ innych pobliskich galaktyk.

„Dodatkowa masa galaktyki satelitarnej Andromedy - M33 przyciąga Drogę Mleczną nieco bardziej w jej stronę. Pokazujemy jednak również, że Wielki Obłok Magellana (LMC) odciąga Drogę Mleczną z płaszczyzny orbity i oddala ją od Andromedy. To nie oznacza, że LMC uratuje nas przed tym zderzeniem, ale sprawia, że jest ono trochę mniej prawdopodobne” – wyjaśnia dr Sawala.

W około połowie symulacji dwie główne galaktyki mijają się w odległości około pół miliona lat świetlnych lub mniejszej (czyli pięć razy tyle, co średnica Drogi Mlecznej).

Oddalają się od siebie, ale potem wracają i ostatecznie łączą się w dalekiej przyszłości – wyjaśniają naukowcy. Stopniowe zanikanie orbity jest spowodowane procesem zwanym tarciem dynamicznym zachodzącym między ogromnymi halo ciemnej materii otaczającymi każdą z galaktyk.

Jednak w większości pozostałych przypadków galaktyki nawet nie zbliżają się do siebie na tyle, by tarcie dynamiczne mogło skutecznie zadziałać. W takim przypadku mogą kontynuować swój orbitalny ruch przez dużo dłuższy czas.

To jednak nie koniec odkryć. Otóż istnieje 2 proc. szans na to, że w czasie 4-5 mld lat dwie galaktyki spotka zderzenie czołowe. To jednak także bardzo długi okres – Słońce, jak przypominają naukowcy, ma sprawić, że za miliard lat na Ziemi nie da się żyć, a za ok. 5 mld lat nasza gwiazda całkowicie się wypali.

Marek Matacz (PAP)

mat/ agt/