31 marca br. po 10 latach straciło ważność dotychczasowe zezwolenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na eksploatację jądrowego reaktora badawczego MARIA w NCBJ Świerk, a nowa licencja nie została jeszcze uzyskana. Reaktor musiał więc zostać wyłączony. Zbiegło się to z zaplanowaną cykliczną przerwą w pracy reaktora.

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki Andrzej Głowacki wskazał w rozmowie z PAP, że "w momencie, kiedy Narodowe Centrum Badań Jądrowych złoży odpowiednie dokumenty, które będą potwierdzały spełnienie wszystkich, także tych najnowszych wymagań bezpieczeństwa w kraju, po dokonaniu oceny będziemy mogli wydać zezwolenie (na działanie reaktora MARIA - PAP)".

Głowacki dodał, że Agencja nadal nie może potwierdzić spełnienia wszystkich obowiązujących w Polsce wymagań bezpieczeństwa dla tego reaktora. Przypomniał, że NCBJ jako podmiot eksploatujący ten reaktor zawnioskowało o nowe zezwolenie na eksploatację reaktora w sierpniu 2024 r. i uzupełniało dokumentację kilkukrotnie.

Szef dozoru jądrowego pytany, jak długo ponad 50-letni już reaktor MARIA będzie mógł być jeszcze eksploatowany, wskazał, że "tak długo, jak będzie to bezpieczne". Zwrócił uwagę, że nie ma konkretnych ograniczeń czasowych, a NCBJ zawnioskowało o zezwolenie na czas nieokreślony.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych przekazało PAP, że złożyło wniosek o wydanie nowego zezwolenia na eksploatację reaktora badawczego MARIA 20 sierpnia 2024 r. "Od tego momentu Państwowa Agencja Atomistyki prowadzi postępowanie administracyjne, którego celem jest uzyskanie nowego zezwolenia dla reaktora badawczego MARIA. Do PAA przekazaliśmy wniosek wraz z 53 załącznikami, co łącznie stanowi około 1500 stron dokumentacji" - wyjaśniono.

NCBJ dodało, że w toku postępowania, w odpowiedzi na wezwania PAA, otrzymano blisko 1 tys. pytań dotyczących złożonej dokumentacji. W odpowiedzi na nie dostarczono około 50 dodatkowych załączników.

Centrum poinformowało, że w ostatnim czasie dozór jądrowy zwrócił się do NCBJ z koleją serią pytań, które dotyczyły ponad stu zagadnień. "Są to szczegółowe pytania dotyczące procedur opisanych w przedłożonych dokumentach oraz teoretycznych scenariuszy działania urządzeń i personelu w warunkach określonych przez PAA. Odpowiedzi na te pytania wymagają przeprowadzenia dodatkowych analiz i są przekazywane niezwłocznie po ich zakończeniu, zgodnie z wyznaczonymi terminami" - podano w odpowiedzi na pytania PAP.

"Ostateczny termin odpowiedzi na aktualnie ostatnią serię zapytań, wyznaczony przez dozór, przypada na 15 maja 2025 r." - poinformowało Narodowe Centrum Badań Jądrowych.

Na początku kwietnia szef departamentu energetyki jądrowej Ministerstwa Przemysłu Paweł Gajda zapewniał, że trwają intensywne prace nad uzupełnieniem dokumentacji potrzebnej do wydania zezwolenia na eksploatację reaktora MARIA. Jednocześnie ocenił, że jest bardzo duża szansa, że do zakończenia przerwy technicznej (10 maja br.), uda się uzyskać zezwolenie PAA i reaktor MARIA wznowi działalność. Licencję dla reaktora trzeba odnawiać co 10 lat.

Na początku miesiąca minister przemysłu Marzena Czarnecka odwołała dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych prof. Krzysztofa Kurka. Decyzję uzasadniła koniecznością usprawnienia funkcjonowania NCBJ, a szczególnie priorytetowego traktowania eksploatacji reaktora MARIA.

Reaktor jądrowy MARIA jest reaktorem badawczym, który wytwarza radioizotopy i jest wykorzystywany do badań. (PAP)

bpk/ jls/ mick/ mhr/