W zachodnim świecie chroniczny ból pleców to częsty problem. Jak podkreślają naukowcy z Florida Atlantic University, niektóre grupy dotyka szczególnie – np. w USA cierpi z jego powodu aż od 40 do 70 proc. żołnierzy – weteranów. Wśród starszych osób z tej grupy problem jest szczególnie częsty, za to młodsi cierpią na silniejsze bóle.

Dolegliwości zakłócają funkcjonowanie w wielu obszarach, takich jak życie społeczne, czy zawodowe, prowadząc nierzadko do utraty pracy i problemów finansowych. Stosowane często leki opioidowe wiążą się natomiast m.in. z ryzykiem uzależnienia. Leczenie samego bólu kręgosłupa jest złożone, a do tego weterani cierpią często na inne, towarzyszące problemy, takie jak zespół stresu pourazowego, urazy mózgu czy zaburzenia behawioralne. Konieczne jest stosowanie metod niefarmakologicznych – podkreślają eksperci.

Przeprowadzili oni pilotażowe badanie, oceniające skuteczność chińskich ćwiczeń, znanych jak chi kung, w poprawie różnych wyników u weteranów z przewlekłym bólem dolnej części pleców.

Chi kung to tradycyjna chińska praktyka, która łączy łagodne ruchy, kontrolowane oddychanie i medytację. Według wschodniej filozofii nie tylko oddziałuje na ciało, ale także równoważy mającą płynąć przez ciało energię nazywaną "chi".

Amerykański zespół zaprojektował nowy program ćwiczeń tego rodzaju, który został specjalnie dostosowany do zarządzania przewlekłym bólem dolnej części pleców u weteranów.

Celem ośmiotygodniowego badania było sprawdzenie wpływu tej interwencji na wyniki biologiczne, psychologiczne i społeczne ochotników, w porównaniu do grupy kontrolnej. Naukowcy oceniali, jak interwencja wpłynęła na funkcjonowanie fizyczne, zaburzenia snu, PTSD, depresję, lęk, pozytywny afekt oraz role społeczne i różne aktywności.

Po pierwsze, badanie opublikowane w czasopiśmie "Pain Management Nursing" wskazało, że wszystkie wyniki związane z bólem (nasilenie bólu, związana z nim niepełnosprawność oraz wpływ na codzienne funkcjonowanie) znacznie zmniejszyły się w grupie praktykującej chi kung, w porównaniu do grupy kontrolnej. Oprócz przewlekłego bólu, znaczącej poprawie uległy również zaburzenia snu w ćwiczącej grupie, w porównaniu do grupy kontrolnej.

"To holistyczne podejście, bez konieczności stosowania leków, odpowiada na złożone wyzwania, z jakimi mierzą się weterani z przewlekłym bólem dolnej części pleców" – podkreśla dr Cheryl Krause-Parello, główna autorka badania. - "Wyposażeni w tę wiedzę pracownicy ochrony zdrowia, tacy jak pielęgniarki i fizjoterapeuci, powinni aktywnie rozważać włączanie interwencji niefarmakologicznych, takich jak chi klung, do planów leczenia. Pomoże to poprawić ogólne samopoczucie weteranów zmagających się z przewlekłym bólem dolnej części pleców".

Badanie wykazało również istotny związek między czynnikami biologicznymi, takimi jak markery stanu zapalnego, a wynikami psychospołecznymi. Na przykład wyższe poziomy czynnika martwicy nowotworów (TNF) były silnie powiązane z gorszym funkcjonowaniem fizycznym. Podobnie marker stanu zapalnego IL-8 był związany zarówno z niepełnosprawnością wynikającą z bólu, jak i z objawami PTSD.

Odkrycia te sugerują, że u osób z przewlekłymi schorzeniami stan zapalny może przyczyniać się zarówno do problemów fizycznych, jak i psychicznych.

Naukowcy zaznaczają, że wykorzystanych w badaniu ćwiczeń łatwo się nauczyć, nie wymagają specjalnych miejsc ani sprzętu i mogą być praktykowane indywidualnie lub grupowo w różnych stylach - od powolnych, płynnych ćwiczeń po nieruchome, medytacyjne postawy. Często stosuje się je właśnie w celach relaksacyjnych, leczniczych a także w praktykach duchowych.

Regularna praktyka chi kung może oznaczać szeroki zakres terapii ukierunkowanej na zdrowie kręgosłupa: delikatne zginanie, rozciąganie i wzmacnianie oparte na funkcjonalnej integralności kręgosłupa – tłumaczą naukowcy.

"Techniki rozciągania, rozluźniania, wzmacniania i równoważenia stosowane w chi kung mogą redukować napięcie pleców, łagodzić ból oraz poprawiać elastyczność i równowagę" – zwraca uwagę dr Krause-Parello. - "Praktyka ta może wzmacniać układ mięśniowo-szkieletowy oraz poprawiać elastyczność stawów, funkcje motoryczne i koordynację ruchową. Może również wspierać poprawę postawy i zmniejszać ból. Co ważne, chi kung może poprawiać zarówno kondycję fizyczną, jak i funkcjonowanie psychospołeczne, np. przez zmniejszenie depresji i izolacji społecznej u weteranów z przewlekłym bólem pleców". (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/