Polska obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej od stycznia 2025 r. (trio wraz z Cyprem i Danią). Pełnomocniczką ministra nauki do spraw europejskich i prezydencji Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie Unii Europejskiej jest dr hab. Patrycja Matusz z Uniwersytetu Wrocławskiego.

O polskich planach mówiła ona podczas konferencji Horizon4Poland. To wydarzenie, na którym spotykają się polscy przedsiębiorcy oraz przedstawiciele wiodących instytucji w obszarze innowacji z partnerstwami europejskimi i partnerami zagranicznymi.

Zapytana przez PAP, czym w ramach prezydencji chce się zająć Polska w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego, powiedziała, że ważne będą prace nad wprowadzeniem dyplomu europejskiego i powiązanych z nim dokumentów.

Dodała, że dyplom europejski zaproponowany został przez Komisję Europejską wiosną tego roku. To nowy rodzaj kwalifikacji na poziomie europejskim. Od jakiegoś czasu w UE mowa jest o tzw. joint programmes, czyli wspólnych programach studiów prowadzonych przez różne europejskie uczelnie. Zwieńczeniem takich wspólnych studiów miałby być właśnie wspólny dyplom europejski wydawany przez kilka uczelni. "To ważny dokument wyznaczający trendy w zacieśnianiu współpracy między uczelniami w Europie. Wpisuje się w działania, które tworzyły Inicjatywę Uniwersytetów Europejskich" - powiedziała prof. Matusz. Jej zdaniem dyplom może być trudno wprowadzić, bo państwa członkowskie mają tu różne koncepcje.

Jak tłumaczy ekspertka, sieć dobrych uczelni mogłaby wspólnie wydawać dyplom uznawany w Europie, a to wzmocniłoby pozycję absolwentów na europejskim rynku pracy. Dodała jednak, że najpierw uczelnie musiałyby wspólnie wypracować programy na wszystkich poziomach studiów program.

W obszarze nauka i innowacje - ważnym programem, którym zająć się ma Polska w ramach prezydencji, jest ewaluacja programu Horyzont Europa. To największy w historii Unii Europejskiej program w zakresie badań naukowych i innowacji. W ciągu 7 lat (2021–2027) na nowatorskie badania i innowacyjne rozwiązania przeznaczone zostanie łącznie 95,5 mld euro.

"Horyzont Europa to jeden z kluczowych projektów, jeśli chodzi o współpracę nauki i biznesu, jeśli chodzi o rozwój nowych technologii, innowacyjnych rozwiązań. Coraz więcej polskich firm, uczelni bierze w nim udział" - powiedział minister nauki Dariusz Wieczorek na nagraniu przygotowanym w ramach konferencji Horizon4Poland. Wyraził nadzieję, że w ramach spotkania uda się wypracować rozwiązania, które zwiększą udział polskich podmiotów w europejskich programach.

Prof. Matusz zwróciła uwagę, że w porównaniu z poprzednim programem - Horyzont 2020 - to w programie Horyzont Europa obserwować można poprawę, jeśli chodzi o udział polskich instytucji. "Rzeczywiście jest lepiej , ale wciąż są to wyniki niesatysfakcjonujące. Powinniśmy ciężej pracować, żeby projektów finansowanych z Horyzontu Europa było więcej" - oceniła rozmówczyni PAP.

Jej zdaniem prezydencja to czas, kiedy warto dyskutować na wielu poziomach: o rozwiązaniach europejskich i o tym, jak przystosowujemy rozwiązania krajowe, by wzmacniać naukowców w aplikowaniu o programy z Horyzonty Europa i z programu ERC. W jej ocenie np. budowanie potencjału aplikacyjnego w grantach z ERC wymaga kompleksowych zmian w kształtowaniu karier młodych naukowców.

Prof. Matusz dodała, że kolejnym obszarem, który będzie omawiany podczas polskiej prezydencji, ma być Europejska Przestrzeń Badawcza i formułowanie celów w tym zakresie na lata 2025-2027.

Następnym elementem ma być dyskusja o tym, w jakim stopniu i jak najlepiej wykorzystywać infrastrukturę instytucji badawczych i instytucji szkolnictwa wyższego w Europie i jak dzielić się zasobami, żeby być jak najbardziej konkurencyjni wobec goniących nas innych liderów w badaniach.

Prof. Matusz wyjaśniła, że państwo pełniące prezydencję może np. kształtować agendę spotkań, którym przewodniczy, może proponować nowe punkt do dyskusji. To również okazja, by zaprezentować swoje pomysły, wizję i obecność w UE. (PAP)

Nauka w Polsce, Ludwika Tomala 

lt/ zan/