Sener Polska, przedsiębiorstwo zajmujące się technologiami kosmicznymi, zostało koordynatorem systemu anteny średniego zysku (medium gain antenna) dla organizowanej przez Europejską Agencję Kosmiczną misji ARIEL.

ARIEL (Infrared Exoplanet Large-survey) to średniej wielkości (medium-class) misja, w której powstaje kosmiczny teleskop przeznaczony do badania egzoplanet.

Instrument, którego wystrzelenie zaplanowane jest na 2029 rok, ma umożliwić analizę atmosfer dalekich globów. Dzięki prowadzonym z jego pomocą obserwacjom będzie można lepiej zrozumieć powstawanie i ewolucję egzoplanet. Teleskop pozwoli także na dokładne badania planet Układu Słonecznego.

Antena średniego zysku przeznaczona jest do komunikacji teleskopu z Ziemią. Składa się z trzech głównych podsystemów. Jeden to antena (ARA - Antenna Reflector Assembly), odbierająca i wysyłająca sygnały w paśmie X, czyli w zakresie częstotliwości używanym do komunikacji kosmicznej.Drugi to mechanizm obrotowy (APM - Antenna Pointing Mechanism), pozwalający ustawiać antenę w odpowiednim kierunku. Trzeci moduł elektroniczny (APME - Antenna Pointing Mechanism Electronics) sterujące silnikami, które ustawiają antenę.

Firma Sener Polska dostarczy modeli lotnych tego systemu, tzn. jego ostatecznej wersji, która ma znaleźć się na pokładzie sondy. Inżynierowie zajęli się m.in. takimi kwestiami, jak zabezpieczenie urządzenia przed promieniowaniem słonecznym i silnymi obciążeniami działającymi w czasie startu.

Przedsiębiorstwo wykorzystuje też swoje doświadczenie dotyczące m.in. budowy mechanizmów przytrzymująco-zwalniających, które już znalazły zastosowanie w innych misjach ESA.

"Obecnie Medium Gain Antenna znajduje się w fazie projektu wstępnego. W drugiej połowie maja osiągnęliśmy kamień milowy podsumowujący ten etap, tak zwany PDR, czyli Preliminary Design Review. Dostarczenie modeli lotnych zaplanowane jest na marzec 2026. Poprzedzone będzie wykonaniem kampanii testowej, a jeszcze wcześniej dostarczeniem modeli inżynieryjnych poszczególnych podsystemów" – informuje Katarzyna Okulska-Gawlik, zaangażowana w projekt Ariel w Sener Polska.

W pracach nad misją Ariel, Sener Polska ma rolę koordynatora, odpowiedzialnego za dostarczenie całego systemu. Firma już wcześniej prowadziła prace związane z opracowywaniem pojedynczych komponentów i mechanizmów.

W realizacji kontraktów z ramienia ESA w Polsce istotną rolę odgrywały początkowo programy wsparcia, takie jak Polish Incentive Scheme (realizowany w latach 2012-2019). Po jego zakończeniu polskie podmioty musiały konkurować w przetargach na równi z innymi członkami agencji. Dziś polskie podmioty biorą udział w ponad połowie kluczowych misji ESA, a w bazie przetargowej agencji zarejestrowanych jest ponad 400 polskich firm.

Firmy pozyskujące większe kontrakty wpływają na rozwój całego sektora, stawiając na długotrwałe partnerstwa z lokalnymi przedsiębiorstwami - podkreśla Sener, która tylko w 2023 roku współpracowała z 84 polskimi przedsiębiorstwami.

Sener Polska jest częścią grupy Sener, działającej w ponad 50 krajach. Zaczęła działać w 2006 roku. Od 2012 roku specjalizuje się wyłącznie w projektach kosmicznych, tworząc m.in. mechanizmy przytrzymująco-rozkładające, pozycjonujące czy przeznaczone do zastosowań specjalnych, a także naziemnych urządzeń wspomagających (MGSE) niezbędnych w transporcie i montażu satelitów oraz statków kosmicznych. Odpowiada za projektowanie, budowę, testy oraz montaż urządzeń dla misji największych, międzynarodowych organizacji kosmicznych: ESA, NASA, ESO oraz integratorów takich m.in. Airbus czy OHB. Firma bierze udział w misjach naukowych takich, jak: JUICE, Euclid, Athena, PROBA-3, e.Deorbit, ExoMars, ELT, a także przedsięwzięciach komercyjnych. (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/