Obecność Księżyca w myśli ludzkiej - od czasów tajemniczych społeczeństw megalitycznych po początki ery kosmicznej - jest tematem książki "Księżyc w nauce i kulturze Zachodu" autorstwa Jarosława Włodarczyka, wydanej przez Rebis.
\"Księżyc jest niezwykłym zjawiskiem na naszym niebie, okazał się też wyjątkowym satelitą w Układzie Słonecznym - tak naprawdę tworzy z Ziemią podwójna planetę i niektórzy badacze dowodzą, że jego obecność stabilizowała ziemski klimat, umożliwiając rozwój życia, a zatem i pojawienie się człowieka\" - zauważa we wstępie do książki autor, historyk astronomii, profesor nadzwyczajny w Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie i w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS w Lublinie.
\"Specjalne miejsce Księżyca w naszej historii sprawiło, że zachowały się nieprzebrane teksty i dzieła sztuki, które o nim traktują, i których jest głównym lub drugoplanowym, ale godnym uwagi bohaterem\" - pisze Włodarczyk.
Podejmowane przez niego wątki sięgają najgłębszej przeszłości (jaka tylko została udokumentowana w źródłach), a kończą się u progu ery kosmicznej, której zawdzięczamy zdalne i załogowe loty na Srebrny Glob. Autor proponuje czytelnikowi wędrówkę przez kilka tysiącleci historii ludzkiej myśli z Księżycem w roli przewodnika. Pozwala na nowo spojrzeć na dzieje astronomii, zwłaszcza te dawniejsze. Przekonuje, że głębsza znajomość stanu nauk przyrodniczych w różnych epokach pomaga lepiej rozumieć nawet ich kulturę.
\"Księżyc w nauce i kulturze Zachodu\" to również wielowątkowa opowieść o tym, jak człowiek oswajał i poznawał najbliższe Ziemi ciało niebieskie. Można tam znaleźć dzieje badań ruchów Srebrnego Globu; dowiedzieć się, jak z epoki na epokę zmieniały się mapy Księżyca i poglądy na jego naturę. Włodarczyk opowiada, jak człowiek próbował zrozumieć, co widzi, kiedy spogląda na naszego satelitę, i do jakiego zakresu pojęć się odwoływał, usiłując opisać jego ruchy i naturę.
Włodarczyk opisuje również rozwój obserwacji teleskopowych, które najpierw sprawiły, że Srebrny Glob postrzegano często jako drugą Ziemię, a z czasem pozwoliły się przekonać, że jest to jednak świat obcy i jałowy.
Autor książki zwraca uwagę, że satelita Ziemi inspirował nie tylko naukowców, ale i fantastów marzących o podróżach kosmicznych, przyczyniając się do rozwoju nowego gatunku literackiego, fantastyki naukowej. Publikacja zawiera liczne ilustracje przedstawiające m.in. historyczne wyobrażenia, modele i mapy Księżyca. Są też liczne przykłady jego obecności w sztuce, m.in. obrazach Jana van Eycka, Petera Paula Rubensa, Rafaela czy Diego Velazqueza.
Jarosław Włodarczyk jest członkiem Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN, Komisji Historii Nauki PAU, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego i Komisji Historii Astronomii Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Jest też autorem książek: \"Wędrówki niebieskie, czyli Wszechświat nie tylko dla poetów\", \"Historia naturalna gwiazdozbiorów\" (wraz z prof. Jerzym Dobrzyckim), \"Tajemnica Gwiazdy Betlejemskiej\", \"Sherlock Holmes i kod wszechświata\", \"Księżyc w nauce XVII wieku\", \"Astrologia: historia, mity, tajemnice\" i \"Astronomia w dawnym Wrocławiu\" (wraz z Reimundem Torge). (PAP)
zan/ ula/