To kolejny zabytek prezentowanych w ramach, trwającego już kilka lat, cyklu „Zabytek miesiąca”. W jego ramach eksponowane są zwiedzającym nietypowe obiekty z magazynów krakowskiego Muzeum Archeologicznego.

Tym razem można zapoznać się z figuralnym przedstawieniem postaci ludzkiej wykonanym z wypalonej gliny. Schematyzm i niestaranność wykonania nie pozwalają na jednoznaczne wskazanie płci postaci. W górnej części pleców wyryto trzy znaki w kształcie litery V. Otwór w brzuchu został zalepiony już po wyschnięciu figurki, a ręce doklejono po uformowaniu torsu. Figurka nie posiada nóg – zostały utrącone jeszcze przed złożeniem do ziemi.

„W plastyce okresu rzymskiego na terenie obecnej Polski są niezwykle rzadkie, a glinianych figurek znanych jest dotąd zaledwie kilka” – czytamy w zaproszeniu muzealników. Z okresu od II w. p. n. e. do V w. n. e. na terenie obecnej Polski znanych jest dotąd zaledwie kilka podobnych artefaktów. Ta niepozorna figurka znajdowała się na dnie gospodarczej półziemianki na terenie osady.

Archeolodzy nie mają pewności, jaką funkcję pełnił zabytek. Być może była to zabawka, albo przedmiot używany w czasie religijnego rytuału, a może magiczny artefakt. Gdyby został znaleziony na cmentarzysku, określenie jego funkcji byłoby jednoznaczne – sądzi się, że podobne przedmioty mogły być składane do grobu, jako substytut ofiary z człowieka. W miejscowej tradycji podobne przedstawienia z tego okresu nie są znane. Natomiast zabytek podobny jest do przedstawień z terenu Dacji (obecnej Rumunii). Naukowcy przypuszczają, że mogła powstać pod wpływem oddziaływań kulturowych z tego rejonu. Nie można jednak wykluczyć, że jej autorem był dacki emigrant uciekający z kraju podbitego przez rzymskie legiony – domniemają muzealnicy.

Wystawa „Magiczna figurka. Rzeźbiarski portret sprzed 1800 lat z osady kultury przeworskiej” będzie czynna do końca sierpnia br. Kuratorem cyklu jest dr Jacek Górski, a autorem najnowszej odsłony – Ryszard Naglik.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mki/