Trzydniowy kongres, zainicjowany przez socjologa prof. Piotra Sztompkę, odbywa się pod hasłem „Idea uniwersytetu – reaktywacja”. Jak powiedziała na otwarciu minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska, to aktualne hasło, ponieważ koresponduje z pytaniami dotyczącymi najważniejszych spraw dzisiejszego szkolnictwa wyższego.

Minister podkreśliła, że uniwersytety zawsze były głęboko osadzone w społeczeństwie, bo społeczeństwo i uniwersytet to naczynia połączone, które tworzą polską tkankę, a nie zamknięty twór. Zdaniem minister procesy zachodzące w społeczeństwie oddziałują na uniwersytety, z kolei kultura akademicka wpływa na społeczeństwo, na kształtowanie wartości i postaw.

„Pytania o przyszłość uniwersytetu są pytaniami o przyszłość społeczeństwa. Dlatego w okresie głębokich przemian powstaje pytanie o misję uniwersytetu, jak ją na nowo zdefiniować” - zaznaczyła minister.

Polska - mówiła minister - jest czwartym krajem w Europie pod względem liczby studiujących, ma ponad 400 uczelni. "To pozytywny efekt przemian po 1989 r. Teraz musimy myśleć o kolejnym etapie transformacji uniwersytetów, bo z jednej strony mamy niż demograficzny, z drugiej kryzys ekonomiczny, zmiany wartości, przemiany technologiczne. Należy patrzeć na przemiany przez pryzmat europejski" - powiedziała minister i dodała, że propozycje Unii Europejskiej wpływają na program szkolnictwa wyższego, są wyznacznikami, ale i "ogranicznikami" rodzimych decyzji i powstaje pytanie, jak w takich warunkach zdefiniować misję uniwersytetu.

Kolejne istotne pytanie, zdaniem minister, brzmi, czy ważniejsze jest kształcenie ogólne, wszechstronne czy wąskie i specjalistyczne. "W dzisiejszym szkolnictwie wyższym nie bez znaczenia jest również interdyscyplinarność i jej nauczanie, kwestie umasowienia, globalizacji oraz zupełnie inne kompetencje poruszania się po świecie. Należy też odpowiedzieć na przemiany, jakie czekają nas w XXI w. i właściwie reagować na nie. „Uniwersytet to nie tylko kształcenie się, to też służebność wobec społeczeństwa poprzez ułatwianie stawiania pytań, przewidywania, możliwość informowania i dyskutowania” - powiedziała minister.

Jej zdaniem uniwersytet to miejsce elitarne, ale i otwarte na potrzeby rozwojowe społeczeństwa, otwarte na edukację różnych grup, m.in. osób w różnym wieku i na różnych etapach życia; otwarte na nowe formy uczenia się oraz na współpracę ze szkołami, biznesem i przemysłem, społecznościami lokalnymi, samorządem terytorialnym.

Kongres będzie też dotyczył opiniotwórczej roli uniwersytetu, nauki umiejętności dyskusji, formułowania myśli. „To powinno być w centrum uwagi. Zapraszamy studentów zagranicznych, ale nie przygotowujemy naszych studentów do tego, by przyjąć tych umiędzynarodowionych studentów” - powiedziała minister.

W jej ocenie obecnie istotna jest także praca nad relacjami pomiędzy studentami a profesorami. „To szczególne i podstawowe relacje, oparte na szacunku dla studenta, który chce być partnerem, chce uczestniczyć, chce być członkiem równoważnym” - wyjaśniła i dodała, że uniwersytety są autonomiczne i same muszą realizować misje, zastanawiać się jak dokonywać transformacji, aby nie stracić wartości wyznawanych przez 650 lat, ale równocześnie odnaleźć się w świecie nowych wartości i technologii.

„Pytania, które będziecie państwo stawiali podczas kongresu, to początek tworzenia pomostu i początek dyskusji” - powiedziała Lena Kolarska-Bobińska; zaznaczyła, że efekty dyskusji posłużą ministerstwu jako wskazówki do pracy w najbliższych latach.

Uniwersytet Jagielloński obchodzi w tym roku 650-lecie i – jak powiedział na inauguracji kongresu rektor UJ prof. Wojciech Nowak – była to główna inspiracja do zwołania Kongresu Kultury Akademickiej.

Rektor podkreślił, że jubileusz nakłada na uczelnię nowe obowiązki i wyznacza nowe zadania. Jednym z pytań, na które uczestnicy kongresu będą starali się odpowiedzieć to, czy w dobie działania ponad 400 uczelni w Polsce, studenci są kształceni czy produkowani i czy właściwe uczelnie otrzymują właściwe fundusze.

PAP - Nauka w Polsce

bko/ ula/ mag/