"Tajemnica grobu Mikołaja Kopernika. Dialog ekspertów"

Celem konferencji było przedyskutowanie kontrowersji związanych z domniemanym odkryciem grobu Mikołaja Kopernika i identyfikacją jego szczątków we Fromborku przez badaczy pod kierunkiem prof. Jerzego Gąssowskiego z Instytutu Antropologii i Archeologii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.

\"Centralną, programową ideą konferencji była idea dialogu. Podporządkowany został jej cały program dwudniowej konferencji. Dzień pierwszy poświęcony był prezentacji wyników zespołu prof. Jerzego Gąssowskiego, a dzień drugi — najpierw wizycie w Bibliotece Jagiellońskiej (aby zobaczyć autograf De revolutionibus), a następnie prezentacji referatów komentatorów tych wyników\" – pisze we wstępie tomu prof. Kokowski.

Zdaniem organizatora spotkania podczas tej konferencji z całą wyrazistością okazało się, że nie ma mowy o możliwości prowadzenia dialogu na temat odkrycia grobu Kopernika, ponieważ według jego zwolenników wszystko już zostało udowodnione. Jednak w szeregu specjalistycznych wystąpień w czasie drugiego dnia sympozjum wskazano na mankamenty i na liczne luki w przedstawionym materiale dowodowym i obranej argumentacji zwolenników odkrycia.

W monografii zamieszczono teksty zarówno zwolenników, jak i przeciwników tezy o odkryciu grobu Mikołaja Kopernika i identyfikacji jego szczątków, a także osób, które nie zajmują otwarcie stanowiska w tej sprawie.

Teksty zaprezentowanych artykułów podlegały kilkuetapowemu procesowi recenzowania, zarówno jawnego, jak i niejawnego. Ich recenzentami są specjaliści różnych dyscyplin badawczych m.in. historii, historii nauki i kultury, historii biografii i dokonań Kopernika, filozofii nauki, archeologii, antropologii oraz genetyki (analiz DNA). Po dwóch latach złożonych prac redakcyjnych ukazała się monografia. Jej rdzeń tworzy dwanaście artykułów i cztery streszczenia referatów przesłane przez autorów.

\"W książce można odnaleźć sprzeczne tezy głoszone przez różnych autorów. Nie jest to jednak wcale wadą tego opracowania. Kryje się za tym świadoma decyzja: chodziło o to, aby ukazać pluralizm poglądów panujących w środowisku uczonych, a dzięki temu stworzyć możliwość podjęcia w przyszłości twórczej wymiany myśli\" – przekonuje prof. Kokowski we wstępie.

Książka ma charakter interdyscyplinarny. Opisuje poszukiwania grobu Mikołaja Kopernika na drodze analiz historycznych, zagadnień identyfikacji szczątków za pomocą analiz DNA i antropologicznych.

W monografii znajdują się rozważania daleko wykraczające poza samą kwestię najsłynniejszego warmińskiego kanonika i dotyczące kwestii ogólnych: etosu uczonych i etyki badawczej, organizowania badań interdyscyplinarnych czy roli mediów w rozpowszechnianiu informacji naukowych.

\"Która ze stron sporu toczącego się wokół odkrycia domniemanych szczątków najsłynniejszego kanonika warmińskiego ma rację? Jakie są najważniejsze argumenty za lub przeciw? Kto z autorów sformułował je po raz pierwszy? Uważam, że o tych i podobnych zagadnieniach zadecydować może wyłącznie kompetentna, szczegółowa, interdyscyplinarna dyskusja wąskiego grona ekspertów, a nie wątpliwej jakości ustalenia szerokiej opinii publicznej\" – przekonuje inicjator konferencji i wydania tomu.

Instytucjonalnymi organizatorami tej konferencji byli: Europejskie Towarzystwo Historii Nauki, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, Komisja Historii Nauki PAU, Komisja Filozofii Nauk Przyrodniczych PAU, Instytut Historii Nauki PAN oraz Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera. Jej inicjatorem i kierownikiem był prof. PAN dr hab. Michał Kokowski, który w styczniu 2013 r. otrzymał tytuł profesora belwederskiego.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/