Jeśli na otworze butelki położymy obrane ze skorupki jajko na twardo i ogrzejemy ją płomieniem, a potem płomień zgasimy, butelka wessie jajko. To dzięki takim ćwiczeniom fizykę może zrozumieć nawet trzyletnie dziecko - przekonywali w niedzielę naukowcy z Instytutu Problemów Jądrowych (IPJ) w Warszawie.

Zorganizowany przez instytut naukowy pokaz dla dzieci \"Fizyczna piaskownica - czym się Jaś nie pobawi, tego Jan się nie nauczy\" był jednym z hitów tegorocznego Dnia Nauki w Warszawie.W rękach fizyków butelki wsysały jajka, naczynia się sklejały, balony przyciągały, a monety nie tonęły w szklance wody. Wszystko po to, by wyjaśnić takie zjawiska fizyczne, jak zachowanie się powietrza pod wpływem temperatury, rodzaje ładunków elektrycznych lub ciśnienie powierzchniowe.

DŁUGIE KOLEJKI CIEKAWSKICH

W ten sposób podstawowe zasady fizyki - za pomocą prostych przedmiotów, które można znaleźć w kupce śmieci - demonstrowali w niedzielę kilkuletnim dzieciom dr Marek Pawłowski i dr Jacek Rożynek z IPJ.

Pokaz cieszył się tak dużym zainteresowaniem, że przed drzwiami sali wykładowej przez kilka godzin stała długa kolejka czekających. Rodzice nie tylko kibicowali dzieciom, ale także sami angażowali się w zabawy i podejmowali naukową rywalizację.

Tajemnica jajka wessanego do butelki tkwi w temperaturze powietrza. Powietrze, którego temperatura rośnie, rozszerza się, natomiast powietrze o temperaturze opadającej - kurczy - tłumaczyli naukowcy.

NIEZWYKŁE SZTUCZKI ZE ZWYKŁYCH ELEMENTÓW

Tę samą zasadę fizyki można sprawdzić dzięki dwóm zwykłym kubkom. Na otwór plastikowego kubka naciągamy balonik, tak by powstało coś w rodzaju bębenka. Następnie bierzemy drugi kubek - zimny (można go wcześniej potrzymać w lodówce) i do jego wnętrza kierujemy strumień gorącego powietrza z suszarki do włosów. Nakładamy kubek na \"bębenek\" w ten sposób, by oba naczynia stykały się otworami. Kubki natychmiast się skleją.

Dzięki dwóm balonikom i ... własnym włosom można poznać rodzaje ładunków elektrycznych. Pocieramy oba baloniki o włosy i elektryzujemy je. Jak sprawdzić, czy na powierzchni balonów znajdują się ładunki elektryczne i jakiego są rodzaju? Wystarczy zbliżyć balony do siebie, a będą się odpychać lub przyciągać. Odpychanie oznacza, że oba balony mają takie same ładunki elektryczne na powierzchni, a przyciąganie - że różne.

Zjawisko ciśnienia powierzchniowego Pawłowski i Rożynek objaśniali, korzystając z miseczki napełnionej wodą, szklanki i monety. Moneta w miseczce z wodą nie tonie dzięki silnemu napięciu powierzchniowemu wody. Wystarczy wcześniej odciąć dopływ powietrza, przykrywając pieniążek kubkiem.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros

19 września 2004