Jak sugerują wyniki badań, które przeprowadzili dr Jeffrey Wilson i jego współpracownicy z University of Virginia (UVA), nadwrażliwość na powszechne alergeny pokarmowe, takie jak nabiał i orzeszki ziemne, może być ważną i wcześniej niedocenianą przyczyną chorób serca, a zwiększone ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych obejmuje osoby bez oczywistych alergii pokarmowych.

Według naukowców ryzyko może być porównywalne ze stwarzanym przez palenie, a także cukrzycę i reumatoidalne zapalenie stawów - lub przewyższać je.

Autorzy przyjrzeli się danym dotyczącym tysięcy dorosłych i odkryli, że u osób, które wytwarzały przeciwciała w odpowiedzi na nabiał i inną żywność, występowało zwiększone ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Było to prawdą nawet wtedy, gdy wzięto pod uwagę tradycyjne czynniki ryzyka chorób serca, takie jak palenie tytoniu, wysokie ciśnienie tętnicze i cukrzyca. Najsilniejszy związek dotyczył mleka krowiego, ale inne alergeny, takie jak orzeszki ziemne i krewetki, również były istotne.

To niepokojące odkrycie pozwoliło po raz pierwszy powiązać przeciwciała klasy IgE przeciwko popularnym rodzajom żywności ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Około 15 proc. dorosłych wytwarza przeciwciała IgE w odpowiedzi na mleko krowie, orzeszki ziemne i inne pokarmy. Chociaż przeciwciała te powodują u niektórych osób ciężką alergię pokarmową, wiele dorosłych osób wytwarzających te przeciwciała nie ma oczywistych alergii pokarmowych.

Tymczasem najsilniejszy związek ze zgonem z przyczyn sercowo-naczyniowych zaobserwowano w przypadku osób, które miały przeciwciała, ale nadal regularnie spożywały daną żywność, co sugeruje, że nie miały one ciężkiej alergii pokarmowej.

"Przyjrzeliśmy się obecności przeciwciał IgE przeciwko żywności w próbkach krwi" – powiedział dr Jeffrey Wilson, ekspert w dziedzinie alergii i immunologii na Wydziale Lekarskim UVA. - "Nie sądzimy, aby większość z tych pacjentów rzeczywiście miała jawną alergię pokarmową, dlatego nasza historia dotyczy raczej cichej reakcji immunologicznej na pokarm. Chociaż reakcje te mogą nie być wystarczająco silne, aby wywołać ostre reakcje alergiczne na żywność, mogą jednak powodować stan zapalny i z czasem prowadzić do problemów, takich jak choroby serca".

Inspiracją dla naukowców było wcześniejsze powiązanie prze nich nietypowej formy alergii pokarmowych przenoszonych przez kleszcze z chorobami serca. Alergia ta, zidentyfikowana po raz pierwszy przez doktora medycyny Thomasa Platts-Millsa z UVA, jest przenoszona przez ukąszenie występującego w dużej części USA kleszcza "lone star" (Amblyomma americanum).

Powodowana przez ukąszenie kleszcza alergia – powszechnie, choć niedokładnie nazywana "alergią na czerwone mięso" – uwrażliwia ludzi na określony cukier (alfa-gal) występujący w mięsie ssaków. Objawowa postać alergii, znana jako "zespół alfa-gal", może powodować pokrzywkę, rozstrój żołądka i trudności w oddychaniu – a nawet potencjalnie śmiertelną anafilaksję – od trzech do ośmiu godzin po zjedzeniu wołowiny lub wieprzowiny przez dotkniętą osobę (drób i ryby nie zawierają cukru, więc nie wywołują reakcji).

Aby sprawdzić, czy inne alergie pokarmowe mogą wpływać na serce, zespół składający się z Wilsona, Platts-Millsa i współpracowników z UVA, a także dr Corinne Keet z University of North Carolina dokonał przeglądu danych zebranych od 5374 osób – uczestniczących w badaniu National Health and Examination Survey (NHANES) oraz Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA). Spośród tych osób 285 zmarło z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Naukowcy odkryli, że wśród uczestników NHANES przeciwciała IgE skierowane przeciwko co najmniej jednemu pokarmowi wiązały się ze znacznie większym ryzykiem śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych. Było to szczególnie prawdziwe w przypadku osób wrażliwych na mleko, co potwierdziło się również wśród uczestników MESA. Dodatkowa analiza wykazała, że również uczulenie na orzeszki ziemne i krewetki jest istotnym czynnikiem ryzyka śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych u osób, które je często spożywały.

Chociaż po raz pierwszy powiązano przeciwciała alergii na powszechnie stosowane produkty spożywcze ze śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych, inne schorzenia alergiczne – takie jak astma i swędząca wysypka zwana egzemą lub atopowym zapaleniem skóry – były już wcześniej identyfikowane jako czynniki ryzyka chorób układu krążenia.

Naukowcy spekulują, że przeciwciała związane z alergią na pokarmy mogą wpływać na serce, prowadząc do aktywacji wyspecjalizowanych komórek, zwanych komórkami tucznymi. Wiadomo, że komórki tuczne w skórze i jelitach przyczyniają się do klasycznych reakcji alergicznych, ale można je również znaleźć w naczyniach krwionośnych serca i tkance serca. Zdaniem autorów trwała aktywacja komórek tucznych może wywołać stan zapalny, przyczyniając się do odkładania się szkodliwej płytki miażdżycowej, która może powodować zawał serca lub inne uszkodzenie serca.

Autorzy podkreślają jednak, że nie jest to jeszcze pewne. Możliwe, że w grę wchodzą inne czynniki genetyczne lub środowiskowe. Możliwe nawet, że to choroby układu krążenia mogą zwiększać ryzyko uczulenia pokarmowego – co oznacza, że choroba serca może zwiększać ryzyko alergii pokarmowych, a nie odwrotnie – chociaż nowe wyniki sugerują, że to mało prawdopodobne.

Naukowcy wzywają do przeprowadzenia dalszych badań, aby lepiej zrozumieć konsekwencje swoich odkryć, zanim zaproponują jakiekolwiek zmiany w sposobie leczenia alergii pokarmowych przez lekarzy.

"Ta praca stwarza możliwość, że w przyszłości badanie krwi może pomóc w uzyskaniu spersonalizowanych informacji na temat diety zdrowej dla serca" – powiedział Wilson. - "Chociaż można było to zalecić wcześniej, nadal mamy wiele pracy do wykonania, aby zrozumieć te ustalenia". (PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ zan/