Zespół z NYU Langone Health (USA) ogłosił właśnie kolejny, duży krok w kierunku powszechnych ksenotransplantacji. 57-letniemu mężczyźnie, uznanemu za zmarłego pod względem pracy mózgu, specjaliści 14 lipca wszczepili nerkę pobraną od transgenicznej świni. W środę, 16 sierpnia, naukowcy poindormowali, że nerka pracuje już 32 dni – najdłużej w historii takich operacji.

„Dokonanie to dowodzi, że świńska nerka tylko z jedną modyfikacją genetyczną, bez eksperymentalnych leków lub urządzeń, może zastąpić funkcję ludzkiej nerki przez na najmniej 32 dni, bez odrzucenia przeszczepu” – mówi kierujący procedurą prof. Robert Montgomery, dyrektor NYU Langone Transplant Institute.

Jego zespół w 2021 roku przeprowadził pierwszą na świecie operację nerki pobranej od transgenicznej świni.

Największą przeszkodą w takich zabiegach jest pokonanie tzw. nadostrego odrzucenia przeszczepu, które pojawia się już w czasie kilku minut. Odpowiadają za to cząsteczki znane jako alfa-gal obecne na powierzchni komórek.

Badacze wyłączyli u świni gen odpowiedzialny za produkcję tych molekuł. Dodatkowo, w pobliżu przeszczepionej nerki umieszczona została grasica zwierzęcia odpowiedzialna za uczenie układu odpornościowego.

Jednocześnie obie naturalne nerki biorcy zostały usunięte, aby można było mieć pewność, że to przeszczepiony organ przejął wszystkie funkcje.

Nerka przez cały czas prawidłowo produkowała mocz, a typowe dla jej pracy markery utrzymywały się w normie.

Naukowcy podkreślają, że w USA ponad 100 tys. osób czeka na przeszczep, z czego 80 tys. – właśnie na transplantację nerki. W Polsce, na nową nerkę czeka ok. tysiąca pacjentów.

„Po prostu nie ma wystarczającej liczby dostępnych organów dla wszystkich, którzy ich potrzebują” - mówi prof. Montgomery, który sam w 2018 r. otrzymał przeszczep serca z wirusem zapalenia wątroby typu C.

„Zbyt wiele osób umiera z powodu braku dostępnych organów, i mocno wierzę, że ksenotransplantacja jest realnym sposobem na zmianę tej sytuacji” – podkreśla.

Naukowcy zwracają uwagę na nowatorskie podejście do modyfikacji świń. We wcześniejszych eksperymentach wykorzystywano zwierzęta nawet z 10 zmianami genetycznymi.

Okazuje się tymczasem, że przynajmniej w przypadku nerek może wystarczyć wyłączenie pojedynczego genu.

„Teraz zebraliśmy dowody, które wskazują, że przynajmniej w przypadku nerek, eliminacja samego genu wywołującego nadostre odrzucenie, w połączeniu z klinicznie zatwierdzonymi lekami immunosupresyjnymi, może być wystarczające, aby z powodzeniem przeprowadzić przeszczep u człowieka, potencjalnie z długoterminowym działaniem” – mówi prof. Montgomery.

Eksperyment trwa. Badacze zamierzają obserwować organizm biorcy przez kolejny miesiąc.

"Według nas wykorzystanie świni, która została już uznana za bezpieczną przez FDA (amerykańska Agencja Żywności i Leków - przyp. PAP), w połączeniu z tym, co odkryliśmy dotychczas w naszych badaniach nad ksenotransplantacjam, przybliża nas do fazy prób klinicznych” – twierdzi dr Montgomery.

„Widzimy w tym potencjał do ratowania tysięcy żyć, ale prowadząc dalsze badania, chcemy zapewnić przyszłym pacjentom maksymalne bezpieczeństwo i jak najlepszą opiekę” – dodaje. (PAP)

Marek Matacz

mat/ agt/