Półwysep Apeniński zamieszkuje podgatunek wilka noszący naukową nazwę Canis lupus italicus. Jednak do niedawna Sycylia, duża śródziemnomorska wyspa położona poniżej włoskiego buta, była schronieniem dla innego podgatunku tego drapieżnika, nazwanego Canis lupus cristaldii. Niestety, wilki te zostały wytępione przez ludzi w pierwszej połowie XX wieku, a wiedzę o nich można obecnie czerpać jedynie z siedmiu okazów zachowanych w muzeach.

Wilki z Sycylii wyróżniały się niewielkimi rozmiarami ciała, jasnym, żółtawym umaszczeniem i brakiem podłużnych ciemnych pasów na przednich łapach, które są powszechne u wilków włoskich. Od lat zadawano pytania o pochodzenie i historię tych drapieżników. Odpowiedzi udzielił międzynarodowy zespół naukowców, w skład którego weszli także badacze z Polski. O swoich badaniach poinformowali w informacji prasowej przesłanej serwisowi Nauka w Polsce.

Naukowcy z Centrum Genomiki Ewolucyjnej Uniwersytetu Kopenhaskiego z Danii podjęli próbę izolacji materiału genetycznego ze wszystkich dostępnych okazów muzealnych wilków sycylijskich. Udało im się uzyskać genom jądrowy czterech i genom mitochondrialny pięciu osobników. Następnie, dzięki współpracy z kilkudziesięcioma innymi badaczami, porównali je z genomami współczesnych wilków zamieszkujących Eurazję i Amerykę Północną, a także z genomami współczesnych i wymarłych psów oraz wymarłych wilków zamieszkujących w plejstocenie Syberię.

Badania pokazały, że wilki z Sycylii są najbardziej spokrewnione z wilkami włoskimi, pozostawały jednak w izolacji aż od późnego plejstocenu (ok. 17 tys. lat temu). Konsekwencją separacji, a także ograniczania liczebności populacji przez ludzi, było krzyżowanie się wilków w bliskim pokrewieństwie, a co za tym idzie niska różnorodność genetyczna tych drapieżników. Co gorsza – komentuje dr hab. inż. Robert Mysłajek, profesor na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego i współautor badań – ludzie sprowadzili ze sobą na wyspę psy. Przez niedobór partnerów z własnego gatunku, wilki zaczęły się z tymi psami krzyżować – dodaje badacz. Naukowcy wykazali, że w genomach wilków z Sycylii wyraźnie widoczna jest scheda po wilczo-psich mezaliansach mających miejsce prawdopodobnie już w epokach miedzi i brązu.

Wyniki badań nad historią wilków z Sycylii są dla nas cenną lekcją – mówi współautorka publikacji w iScience (https://doi.org/10.1016/j.isci.2023.107307) ), dr hab. Sabina Nowak, profesorka na Wydziale Biologii UW i prezes Stowarzyszenia dla Natury "Wilk". Dzięki nim widzimy, jakie mogą być konsekwencje izolacji populacji dzikich zwierząt, a także jakie zagrożenia stwarza ich tępienie i brak kontroli nad powszechną obecnością psów w środowisku naturalnym. Te niebezpieczeństwa są istotne także dla współczesnych wilków – podkreśla naukowczyni.

Badania współfinansowane były z grantów NCN.

Nauka w Polsce

zan/