"Los uczynił mnie historykiem Rosji. Nie znalazłbym się w tym miejscu, gdyby nie wykształciło mnie tylu wybitnych Polaków" – mówił prof. Alain Besançon podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa UW, która odbyła się 5 listopada 2014 roku, co przypomniała warszawska uczelnia w notce na stronie internetowej.

Prof. Besançon urodził się 25 kwietnia 1932 roku w Paryżu. Pełnił funkcję dyrektora naukowego Szkoły Wyższej Nauk Społecznych w Paryżu. W 1996 roku został członkiem Akademii Nauk Moralnych i Politycznych.

Był historykiem specjalizującym się w tematyce rosyjskiej, myślicielem politycznym, publicystą, wnikliwym analitykiem systemów totalitarnych, współzałożycielem kwartalnika „Commentaire”, członkiem Institut de France oraz Kawalerem Legii Honorowej. Jego liczne prace naukowe zostały przetłumaczone na większość języków świata, w tym na język polski (m.in. Święta Ruś, Przekleństwo wieku, Anatomia widma).

Jak podkreślił UW, francuski historyk był zaangażowany w sprawy Polski. "Wielokrotnie apelował do opinii publicznej na Zachodzie o poszanowanie praw ludzi i suwerenność naszego kraju. W 2007 roku, w dowód uznania za ogromny wkład i zaangażowanie w sprawy Polski, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej" - przypomniała uczelnia.

24 września 2014 roku Senat UW przyjął uchwałę w sprawie nadania prof. Alainowi Besançonowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.

Opiniując nadanie doktoratu honoris causa UW prof. Besançonowi w 2014 r. prof. Adam Rotfeld uznał, że równie ważna, co bogaty i oryginalny dorobek naukowy, była rola, jaką odegrał historyk w "kształtowaniu postaw środowisk intelektualnych świata zachodniego wobec systemu totalitarnego Rosji pod rządami bolszewików".

"Działalność naukowa prof. Besançona, zapoczątkowana studiami na Sorbonie i początkowa fascynacja komunizmem, z którym zerwał po ujawnieniu przez Nikitę Chruszczowa na XX Zjeździe KPZR (1956) zbrodni stalinowskich – skłoniła go do zgłębiania istoty systemu politycznego, jaki panował w Rosji po przewrocie i zdobyciu władzy przez bolszewików w październiku 1917 roku. W odróżnieniu od wielu innych badaczy i znawców Rosji, Alain Besançon dostrzegł zbrodniczą i antyludzką przyczynę sposobu sprawowania władzy w leninowskiej ideologii, a nie w korzeniach tkwiących głęboko w dziejach Rosji, jej tradycji i systemie politycznym, które cechował despotyzm i jedynowładztwo" - ocenił prof. Rotfeld.

W notce wspomnieniowej opublikowanej na stronie UW dyrektor Studium Europy Wschodniej UW Jan Malicki napisał, że prof. Alain Besançon był wielkim francuskim sowietologiem - "jednym z tych sowietologów czasów komunizmu, którzy wnieśli swój wielki wkład do wiedzy społeczeństw zachodnich o komunizmie oraz do wiedzy społeczeństw‚ 'narodów ujarzmionych' na temat zachodnich badań nad komunizmem".

"Był powszechnie znany w polskim podziemiu, w czasach Solidarności i stanu wojennego, nie w sensie osobistym, bo nikt go wtedy nie mógł poznać czy widzieć, ale dzięki swojemu niewielkiemu opracowaniu Krótki kurs sowietologii, które wielokrotnie było publikowane przez nasze wydawnictwa podziemne i było powszechnie znane" – podkreślił Jan Malicki.

Nauka w Polsce

bar/ agt/