Mamy okazję na niecodzienne spojrzenie na planetę Mars, dzięki temu, że NASA pokazała obrazy uzyskane w ramach misji kosmicznej MAVEN.

Globalne ultrafioletowe fotografie Marsa zostały uzyskane w 2022 i 2023 roku przy pomocy instrumentu IUVS, pracującego na pokładzie sondy MAVEN w zakresie fal o długości od 110 do 340 nanometrów. Są to fale poza zakresem widzialnym dla ludzkiego oka, dlatego do uzyskanych danych trzeba było sztucznie przypisać kolory. Dla różnych zakresów w ultrafiolecie przyjęto barwy czerwoną, zieloną i niebieską. Przy tak przyjętej palecie barw ozon atmosferyczny jest fioletowy, a chmury i mgły są białe i niebieskie. Z kolei powierzchnia ma tutaj barwę brązową lub zieloną, w zależności od tego, jak obrazy zostały przetworzone dla lepszego kontrastu i pokazania szczegółów.

Pierwsze zdjęcie zostało uzyskane w lipcu 2022 roku, gdy na półkuli południowej było lato. Pora letnia i inne pory roku na Marsie są skutkiem nachylenia osi rotacji planety w stosunku do płaszczyzny orbity, podobnie jak to ma miejsce w przypadku Ziemi. Jednak orbita Marsa jest dodatkowo dużo mniej kołowa niż ziemska, co również ma wpływ na klimat. Mars jest najbliżej Słońca, gdy na półkuli południowej panuje lato, a na północnej zima, a najdalej od Słońca, gdy na półkuli południowej jest zima, a na północnej lato. W efekcie pory roku na półkuli południowej są bardziej surowe (większe różnice pomiędzy latem, a zimą).

Na zdjęciu widać m.in. Basen Argyre, który jest jednym z najgłębszych kraterów na Marsie – na dole po lewej, wypełniony atmosferycznymi mgłami (blady różowy kolor na zdjęciu). Głębokie kaniony Doliny Marinera (Valles Marineris) są widoczne na górze po lewej, wypełnione chmurami. Widać też południową czapę polarną (kolor biały na dole).

Drugie zdjęcie pokazuje północną półkulę Marsa. Uzyskano je w styczniu 2023 roku, gdy Mars przekroczył najdalszy od Słońca punkt swojej orbity. Szybka zmiana pór roku na biegunie północnym jest powodem występowania białych chmur. Kaniony Doliny Marinera widać na dole po lewej. W trakcie nocy polarnych utworzył się ozon (kolor magenta na zdjęciu), który na wiosnę zostanie zniszczony w reakcjach chemicznych z parą wodną.

Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN (MAVEN) to misja bezzałogowej sondy kosmicznej, która krąży jako sztuczny satelita Marsa od 2014 roku. Jest to sonda amerykańska. (PAP)

cza/ zan/