„Poczet królów polskich” Jana Matejki to zespół 44 rysunków z lat 1890–1892 przedstawiający portrety królów, królowych oraz książąt polskich. To jeden z trzech skarbów narodowych, obok Panoramy Racławickiej oraz cyklu „Warszawa” Artura Grottgera, których depozytariuszem jest Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Arcydzieło powstało na zamówienie wiedeńskiego wydawcy Maurycego Perlesa. Zlecił on Matejce sporządzenie ilustracji do planowanego albumu o historii Polski. Monochromatyczne portrety polskich władców i władczyń zostały wykonane ołówkiem.

Kuratorka wystawy Natalia Sienkiewicz zwraca uwagę, że pomimo niewielkiego formatu rysunki oddają monumentalny charakter przedstawianych postaci, który wynika głównie z ukazania ich w ujęciu trzech czwartych.

„Istotne znaczenie w procesie powstawania wizerunków polskich królów miały studia i badania artysty nad źródłami historycznymi, ikonograficznymi oraz kostiumologicznymi. Matejko jako członek Towarzystwa Naukowego w Krakowie miał możliwość udziału w konserwacji nagrobka Kazimierza Wielkiego na Wawelu, co pozwoliło mu na wykonanie szeregu rysunków znalezionych we wnętrzu grobowca przedmiotów, a także czaszki samego króla. Dzięki temu był w stanie zrekonstruować potencjalny wygląd władcy” – wyjaśnia Sienkiewicz.

Jak dodaje, w przypadku większości wizerunków artysta dysponował jednak skąpymi przesłankami na temat wyglądu władców. „Dlatego też rysunki stanowią osobistą interpretację tego, jak mogli wyglądać dawni królowie i królowe Polski” – zauważa kuratorka wystawy.

Dalsze losy „Pocztu królów polskich” związane były z ich zleceniodawcą. Sienkiewicz wskazuje, że zgodnie z umową rysunki miały pozostać w Wiedniu jako własność Maurycego Perlesa. W 1916 r. zostały one jednak wykupione przez lwowskiego mecenasa i kolekcjonera sztuki Bolesława Orzechowicza, który w 1919 r. podarował swoje zbiory miastu Lwów. Okręgowa Galeria Obrazów we Lwowie w 1946 r. przekazała „Poczet królów polskich” Jana Matejki do Wrocławia.

„Ogromna popularność portretów z Pocztu królów polskich, które po dziś dzień są reprodukowane, ilustrują strony każdego podręcznika do historii, znajdują się na motetach, banknotach i znaczkach pocztowych, sprawiła, że zaczęto traktować je jak rzeczywiste przedstawienie historycznych władców Polski” – zwraca uwagę kuratorka.

Wystawa pokazywana będzie w ramach wystawy stałej „Sztuka polska XVII–XIX w.”. W soboty możną ją będzie oglądać bezpłatnie.

W zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajduje się 61 prac Jana Matejki, w tym: 51 dzieł w Dziale Grafiki i Rysunku MNWr (wśród nich „Poczet królów polskich”) a także 10 obrazów w Dziale Malarstwa.(PAP)

Autorka: Agata Tomczyńska

ato/ pat/