BURZLIWY JUBILEUSZ

Nawałnica przeszła przez ośrodek nad jeziorem Wdzydze na dzień przed rozpoczęciem jubileuszowej XX. Edycji Letnich Spotkań z Nauką. Zniszczyła drzewa i uszkodziła infrastrukturę oraz plenerową scenę, na której popularyzatorzy nauki mieli wygłosić wykłady dla publiczności. Po wykładach planowano zwyczajową dyskusję z naukowcami w przyjaznej atmosferze pubo-kawiarenki z napojami oraz drobnym poczęstunkiem. Był 1 lipca 2022 roku i wydawało się, że pogoda pokonała organizatorów. Nic bardziej mylnego!

Ewa, Marek i Wacław Kulczykowscy natychmiast zmienili formę Spotkań i wykłady odbyły się on-line - wszystkie transmitowane na stronie Facebook Letnich Spotkań z Nauką fb.com/LetnieSpotkaniaZNauka Również dyskusja prowadzona była „na żywo” w internecie. Większość wykładów została nagrana i wciąż jest dostępna na Facebooku.

W KAŻDĄ SOBOTĘ LIPCA I SIERPNIA

Do 2021 r. spotkania odbywały się w Ośrodku Pracy Twórczej IBW PAN na Kaszubach. W każdą sobotę lipca i sierpnia w godzinach wieczornych na plenerowej scenie odbywały się wykłady, a po nich następowały dyskusje z wykładowcami - przedstawicielami różnych dyscyplin nauki. Zespół zapraszał do współpracy zarówno uznanych popularyzatorów z dużym doświadczeniem w upowszechnianiu nauki, jak i zdolnych debiutantów.

Wykładowcy mają świadomość wakacyjnej atmosfery Spotkań i zróżnicowanego grona odbiorców, dlatego wykłady są wygłaszane prostym językiem, pozbawionym naukowych, hermetycznych zwrotów. Uczestnikami nie są osoby „ubrane w ciasne garnitury”, są to natomiast dojeżdżający na miejsce rowerzyści, przypływający kajakarze, mieszkający na miejscu lub w okolicach wczasowicze, a także przychodzący i przyjeżdżający mieszkańcy bliższych oraz dalszych okolic.

W trakcie dwudziestu edycji spotkań zaprezentowano 171 wykładów, które wygłosiło 79 naukowców. Streszczenia wszystkich wykładów wraz z sylwetkami wykładowczyń lub wykładowców oraz obszerna fotorelacja jest dostępna na stronie internetowej Spotkań.

Od 2012 r. Letnie Spotkania z Nauką poprzedzała „Oranżeria Naukowa” przeznaczona dla dzieci w wieku 5-9 lat prowadzoną w formie dialogu, ćwiczeń i eksperymentów.

„Letnie Spotkania z Nauką to wydarzenie, które stale się rozwija. Konsultujemy z naszymi wykładowcami tematy ich wystąpień, modernizujemy nasz sprzęt, wykorzystujemy coraz to nowe rozwiązania promocyjne i techniczne” - zapewniają Kulczykowscy w zgłoszeniu do konkursu Popularyzator Nauki.

Ewa i Marek Kulczykowscy są laureatami VIII edycji tego konkursu. Tytuł Popularyzator Nauki 2012 r. w kategorii "Naukowiec/Instytucja naukowa" otrzymali 2012 r. - za pierwsze dziesięć lat działalności Letnich Spotkań z Nauką. Od tego momentu organizatorzy zaczęli wykorzystywać media społecznościowe do promocji i transmisji wykładów, zmodernizowali sprzęt audio-wizualny, poszerzyli grono współorganizatorów, prowadzili zajęcia w ramach Oranżerii Naukowej, rozbudowali pubo-kawiarenkę. Tegoroczne Spotkania były zwieńczeniem kolejnych dziesięciu lat pracy popularyzatorskiej całego zespołu.

POPULARYZATORSKI DOROBEK RODZINY I KAŻDEGO NAUKOWCA Z OSOBNA

Ewa Kulczykowska pracuje w Instytucie Oceanologii PAN w Sopocie. Marek Kulczykowski jest pracownikiem Instytutu Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku. W 2012 roku dołączył do nich Wacław Kulczykowski z Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Poza instytucjami macierzystymi naukowców, Spotkania współorganizuje także Rada Upowszechniania Nauki PAN w Warszawie.

Każdy członek zespołu jest aktywnym popularyzatorem nauki i uczestniczył w festiwalach, piknikach i pokazach naukowych.

W ramach Letnich Spotkań z Nauką Ewa Kulczykowska opowiadała m.in. o melatoninie jako „cudownym leku”, o rytmie życia oraz o zachowaniach seksualnych i socjalnych ryb, m.in. o „transgenderyzmie” i regulacjach neurohormonalnych.

Marek Kulczykowski tłumaczył, dlaczego grunt się zbroi, jakie zagrożeniach wynikają z obecności wody w gruncie, a także opowiadał o awariach budowlanych, ratowaniu zabytków i o niezwyczajnych fundamentach na dnie morza.

Wacław Kulczykowski pokazywał archeologię „od kuchni” - mówił, jak wyglądają wykopaliska. Podawał przykłady średniowiecznej myśli technicznej: odkrywał przed publicznością zamkowe studnie, łaźnie, ustępy i fosy, a także rynsztoki, wodociągi i ulice.

W Oranżerii Naukowej Marek Kulczykowski wdrożył 26 różnych koncepcji zajęć. Były to m.in. zabawy naukowe z gruntem, z energią elektryczną i z powietrzem, zajęcia wyjaśniające dlaczego drgania i wstrząsy gruntu mogą doprowadzić do wielkich katastrof, zajęcia objaśniające mechanikę ciała, ciężar powietrza, ochronę brzegu morskiego w Polsce, prezentujące wodór jako sposób na magazynowanie czystej energii, wyjaśniające dlaczego samolot lata, a statek unosi się na wodzie i po niej porusza, przybliżające postacie wielkich fizyków i ich odkrycia (Archimedes, Kartezjusz, Pascal, Newton, Faraday, a także Leonardo da Vinci - genialny artysta i wynalazca).

Wacław Kulczykowski przeprowadził z dziećmi zabawy naukowe z archeologią, prezentował drony oraz inne nowoczesne i tradycyjne narzędzia w pracy archeologa, a badacza ukazywał jako detektywa i poszukiwacza skarbów.

POLSKIE GRY INSPIROWANE ARCHEOLOGIĄ

Wacław Kulczykowski wraz z Mateuszem Sokalszczukiem stworzył dwie internetowe, naukowe gry komputerowe, które powstały na podstawie prowadzonych przez niego badań. Gry można znaleźć na stronie internetowej. 

Dzięki współpracy archeologa i programisty świat dowiedział się o historii Grudziądza i VII-wiecznym cmentarzu. W darmowe polskie gry komputerowe Excavate! i Waterworks grano ponad milion razy.

Dwujęzyczna gra komputerowa „Excavate!” bazuje na badaniach wykopaliskowych prowadzonych przez Wacława Kulczykowskiego na terenie zniszczonego, XVII-wiecznego cmentarza ewangelickiego w Nowym Monasterzysku (gm. Młynary). W grę, przygotowaną w polskiej i angielskiej wersji językowej, zagrano prawie milion razy. Prezentowano ją na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w czeskiej Jihlavie.

Gra komputerowa "Waterworks!" z 2020 r. opiera się na najnowszych badaniach prowadzonych przez naukowca w Grudziądzu. Gracz musi skutecznie rozprowadzić wodę po mieście z uwzględnieniem stale rosnącego zapotrzebowania. Do tej pory zagrano w nią ponad 700 tys. razy na całym świecie. PC Gamer ogłosił ją jedną z najlepszych darmowych gier 2020 r. Doczekała się ponad 50 doniesień medialnych z całego świata.

Więcej na ten temat w serwisie Nauka w Polsce – tutaj.

Wacław Kulczykowski odebrał Nagrodą Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena za 2016 rok w kategorii nauk humanistycznych i społecznych. Została ona przyznana za „wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzenia prac archeologicznych, rewitalizacyjnych i dokumentacyjnych oraz wkład w nowatorskie badanie i ratowanie zabytków kultury na Pomorzu”. Był to, jak zaznacza naukowiec, efekt realizacji projektu „Archeologia Live & Online” obejmujący popularyzację nauki w miejscu wykopalisk, popularyzację on-line za pośrednictwem kamer internetowych, aplikacji na urządzenia mobilne, mediów społecznościowych, strony internetowej oraz internetowych gier komputerowych.

PAP – Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk

kol/ agt/