Historia i kultura

Świętokrzyskie/ Kolejne wczesnośredniowieczne artefakty odnalezione w Zawichoście-Trójcy

29.09.2021 PAP/Roman Zawistowski
29.09.2021 PAP/Roman Zawistowski

Archeolodzy zakończyli kolejny etap prac na terenie osady wczesnośredniowiecznej w Zawichoście-Trójcy. Odkryto m.in. kilka tysięcy fragmentów naczyń glinianych oraz ozdoby i monety z XI i XII wieku. To kolejne potwierdzenie, że Trójca była ważną osadą handlowo-rzemieślniczą.

Dr Marek Florek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie zaznaczył, że teren osady w Trójcy (Świętokrzyskie) to jedno z najważniejszych i najbardziej interesujących stanowisk archeologicznych w Polsce. W trakcie tegorocznych prac, na podstawie badań powierzchniowych i obserwacji z użyciem drona, udało się ustalić zasięg i wielkość osady.

„Okazało się, że w XI-XII wieku jej zabudowania zajmowały powierzchnię co najmniej 20 hektarów. Dla porównania, w XIV wieku miasto Sandomierz w obrębie murów obronnych wraz z zamkiem miało powierzchnię ok. 17 hektarów” – poinformował PAP dr Florek.

Badania w terenie prowadzono przez dwa tygodnie października. Znaleziono kilka tysięcy fragmentów naczyń glinianych, głównie z XI i XII wieku, a także m.in. przęśliki gliniane, noże żelazne, monety srebrne, w tym denary krzyżowe z XI w., srebrne kabłączki skroniowe, szklane pierścionki, a także odpady powstałe przy produkcji (odlewaniu) przedmiotów z ołowiu.

„Do najważniejszych odkryć należy zaliczyć znalezienie kolejnych monet, w tym denara niemieckiego Ottona i Adelajdy, z rozproszonego (zniszczonego przez orkę) skarbu srebrnego, na który natrafiono w trakcie badań wykopaliskowych w roku ubiegłym” – zaznaczył.

Szczególnie interesującym zabytkiem znalezionym w trakcie tegorocznych badań jest odlany z ołowiu krążek będący naśladownictwem denara krzyżowego (oryginalne monety – denary były wybijane z blachy srebrnej, nieodlewane). „Kamienne formy odlewnicze do odlewania takich krążków odkryto kilka lat temu w trakcie badań archeologicznych przy kościele św. Jakuba w Sandomierzu. Do czego takie krążki ołowiane służyły, pozostaje zagadką” – przekazał.

W trakcie poszukiwań odkryto również kolejne żelazne groty strzał, w tym typów używanych powszechnie na Rusi, ozdoby i elementy stroju, m.in. wykonane z brązu klamry do pasów, odważniki żelazne i ołowiane, drobne dewocjonalia (krzyżyki) i monety z XI i XII wieku (a także młodsze).

Natrafiono również na kilkaset kości zwierzęcych - owcy i kozy, zidentyfikowano także kości należące do konia, świni, bydła, w wśród kości zwierząt dzikich, prawdopodobnie również tura.

Naukowiec podkreślił, że wyniki tegorocznych badań potwierdzają, że wczesnośredniowieczna Trójca w wieku XI była ważną osadą handlowo-rzemieślniczą usytuowaną przy przeprawie przez Wisłę. Znajdowała się na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych łączących Europę Wschodnią (Ruś i jej główne ośrodki – Kijów i Nowogród), poprzez ziemie polskie, z Europą Zachodnią, oraz wybrzeże Bałtyku z Kotliną Karpacką, i dalej, z Europą Południową.

„Na podstawie znalezionych w trakcie dotychczasowych badań archeologicznych zabytków, należy przypuszczać, że szczególnie intensywne kontakty handlowe utrzymywano przede wszystkim z wybrzeżem Bałtyku (Skandynawią) i Europą Wschodnią (Rusią)” – przekazał naukowiec.

Dodała, że odkryte w ubiegłym roku i obecnie odpady i półfabrykaty ołowiane oraz gotowe ozdoby z ołowiu – paciorki i zawieszki w kształcie półksiężyca, tzw. lunule - wskazujące na funkcjonowanie na terenie Trójcy w XI-XII wieku nie tylko targu, ale również wyspecjalizowanych warsztatów rzemieślniczych zajmujących się metalurgią metali kolorowych, głównie ołowiu i srebra.

Pierwsze prace archeologiczne na terenie Trójcy przeprowadzono w 2020 roku. Rok później podczas prac wykopaliskowych dokonano spektakularnego odkrycia skarbu liczącego około 1900 monet piastowskich z XII wieku, głównie denarów książąt Bolesława IV Kędzierzawego i Władysława II Wygnańca. Poza tym znajdowały się tam monety niemieckie, m.in. denary Ottona II, Ottona III, Ottona II i Adelajdy, denary Ottona II i Ottona III, Ottona i Adelajdy, Henryka IV Świętego, saksońskie denary krzyżowe, monety angielskie króla Aethelreda I i arabski dirhem.

Odkryto również pochodzące z XI i XII wieku odważniki stosowane do odważania srebra przez kupców posługujących się systemem miar i wag stosowanym w handlu dalekosiężnym, zdominowanym przez Skandynawów – wikingów i Waregów.

Październikowe badania, podobnie jak te z poprzednich lat, prowadził Instytut Archeologii UMCS w Lublinie (uczestniczyli w nich studenci archeologii w ramach praktyk terenowych) wspólnie z Nadwiślańską Grupą Poszukiwawczą Stowarzyszenia „Szansa” z Annopola i firmą archeologiczną firma „Trzy Epoki”.

Zabytki z badań, po ich konserwacji i opracowaniu, zostaną przekazane do Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Badania mają być kontynuowane w przyszłym roku. 

PAP - Nauka w Polsce, Wiktor Dziarmaga

wdz/ agt/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Karol Beyer, Muzeum Narodowe w Warszawie. Źródło: Wikipedia/ domena publiczna

    160 lat temu otwarto w Warszawie most Kierbedzia, pierwszą stałą przeprawę przez Wisłę

  • 20.11.2024. Prezentacja zatrzymanego przez służby skarbu z okresu epoki brązu, 20 bm. w przestrzeni wystawy stałej „Świt Pomorza. Kolekcja starożytności pomorskich” Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, 20 bm. Znaleziony podczas nielegalnych poszukiwań zabytków w Gryfinie skarb został zatrzymany przez policjantów z Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie oraz pracownicy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie. Odnaleziony zespół zabytków składa się z kilkudziesięciu przedmiotów wykonanych z brązu. Są to głównie ozdoby i elementy uprzęży końskiej, ale także broń, narzędzia oraz inne drobne przedmioty. Znalezisko datuje się na V okres epoki brązu (lata ok. 900-750 p.n.e). (jm) PAP/Marcin Bielecki

    Szczecin/ Zaprezentowano skarb z Gryfina; znalazca nadal poszukiwany

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera