Senacka Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zajęła się w środę nowelizacją ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, którą przygotowała grupa posłów PiS.

Senatorowie przychylili się do wniosku Bogdana Zdrojewskiego (PO), aby przyjąć ustawę bez poprawek. Tym samym odrzucono propozycję przewodniczącego komisji Kazimierza Wiatra o przyjęcie dwóch zaproponowanych przez niego poprawek. Nowela dotyczy również pieniędzy dla uczelni w formie dotacji celowych, które nie zostały wykorzystane w latach 2021-2022. W myśl ustawy przejdą one na rok 2023. W myśl poprawki senatora Wiatra rozwiązanie to miało też objąć instytuty wchodzące w skład Sieci Badawczej Łukasiewicz.

W ustawie przewidziano również możliwości przekierowania strumieni finansowania z działalności inwestycyjnej uczelni na działalność bieżącą. Poprawka senatora Wiatra zakładała taką możliwość również w przypadku oświaty. Obecny na posiedzeniu komisji wiceszef MEiN Włodzimierz Bernacki przychylił się do tych poprawek. W związku z negatywną opinią komisji na temat poprawek senatorowie PiS zgłosili wniosek mniejszości.

Nowe przepisy zawarte w ustawie polegają na przedłużeniu pierwszej kadencja Komisji Ewaluacji Nauki (KEN) do 31 marca 2023 r. Według obowiązujących przepisów trwa ona do 31 grudnia 2022 r. Zgodnie z projektem druga kadencja Komisji Ewaluacji Nauki trwać będzie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 grudnia 2027 r.

Do zadań KEN należy m.in. przeprowadzanie ewaluacji jakości działalności naukowej, przygotowanie projektów wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe oraz wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych; przedstawianie ministrowi propozycji kategorii naukowych dla podmiotów poddanych ewaluacji; sporządzanie opinii i ocen w sprawach określonych przez ministra lub z własnej inicjatywy.

Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy, proces naboru kandydatów do drugiej KEN musiałby zostać przeprowadzony w ostatnim kwartale tego roku.

"Wobec prawdopodobnego braku w tym okresie ostatecznych decyzji w sprawie przyznania kategorii naukowych nie byłoby możliwe zgłoszenie kandydatów na członków Komisji przez wszystkie potencjalnie zainteresowane podmioty. Zaproponowane zmiany polegające na wydłużeniu o 3 miesiące pierwszej kadencji Komisji umożliwią więc sprawne przeprowadzenie tego procesu" – napisano.

W uzasadnieniu projektu przypomniano, że kolejna ewaluacja jakości działalności naukowej m.in. uczelni za lata 2022–2025 rozpocznie się 1 stycznia 2026 r.

"W celu odpowiedniego zabezpieczenia procesu odwoławczego, w którym Komisja pełni istotną rolę (każdy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest przez nią opiniowany w terminie 2 miesięcy od dnia jego złożenia), a także przeprowadzenia naboru kandydatów na członków Komisji trzeciej kadencji, niezbędne jest również wydłużenie drugiej kadencji do dnia 31 grudnia 2027 r." – podkreślono.

Projektodawcy zawnioskowali o pilne wejście w życie tego projektu (z dniem następującym po dniu ogłoszenia) w związku z trwającym procesem wydawania decyzji o przyznaniu kategorii naukowej w ramach pierwszej ewaluacji.

Nowela dotyczy też pieniędzy dla uczelni w formie dotacji celowych, które nie zostały wykorzystane w latach 2021-2022. Zgodnie ustawą przejdą one na rok 2023. W ustawie opisano też możliwość przekierowania strumieni finansowania z działalności inwestycyjnej uczelni na działalność bieżącą. Kolejny zapis ustawy porusza kwestię kształcenia na kierunkach medycznych. Nowela pozwala na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym na uczelniach, które przystąpiły do konkursu w programie "Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza".

Nowela zmienia trzy ustawy: ustawę Przepisy wprowadzające prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, ustawę o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 oraz ustawy o zmianie ustawy prawo szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw.

Teraz ustawą Senat zajmie się na posiedzeniu plenarnym.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ joz/