Od 1946 roku Fundacja Laskera przyznaje nagrody w kilku różnych kategoriach. Nagrodę "Basic Medical Research" za badania podstawowe, które odkrywają nowe obszary nauk biomedycznych; Nagrodę Clinical Research Award za postępy w badaniach klinicznych, które bezpośrednio wpływają na życie pacjentów; Nagrodę Public Service za innowacje w polityce zdrowia publicznego lub poprawę publicznego zrozumienia problemu zdrowotnego.

Nominacje do nagród przyjmowane są przez cały rok, a laureatów wybiera jury. Ponieważ ponad 90 laureatów Nagrody Laskera otrzymało także Nagrodę Nobla, nazywana jest ona niekiedy „amerykańskim Noblem“.

Tegorocznymi laureatami Nagrody Laskera w dziedzinie medycznych badań klinicznych są odkrywcy integryn, białek które pełnią rolę mediatorów w matrycy komórkowej i adhezji międzykomórkowej - profesorowie Richard O. Hynes i Erkki Ruoslahti.

Już w latach 70. XX wieku naukowcy zaobserwowali, że w odróżnieniu od zdrowych, hodowane w laboratorium komórki nowotworowe tworzą inaczej wyglądające struktury.

Pracując niezależnie od siebie, prof. Richard O. Hynes (Massachusetts Institute of Technology) i prof. Erkki Ruoslahti (Sanford Burnham Prebys) zbadali powierzchnię komórek zwykłych, jak i nowotworowych i odkryli białko zwane fibronektyną, Fibronektyna jest obecna w zdrowych komórkach, ale w nowotworowych prawie jej nie ma. To właśnie ona wpływa na zachowanie komórek w hodwli - i nie tylko.

Prof. Timothy Springer (Boston Children’s Hospital/Harvard Medical School) również badał wówczas powierzchnię komórek, próbując wyjaśnić, w jaki sposób komórki T organizmu rozpoznają komórki zakażone lub zmienione nowotworowo. Prace wszystkich trzech naukowców doprowadziły do odkrycia kilku białek nazwanych „integrynami”. Znane są już 24 integryny uczestniczące w wielu procesach biologicznych. Zakłócenia tych procesów tom podłoże niezliczonych chorób, a wpływ na nie może być podstawą skutecznego leczenia

Wkład Springera, Hynsa i Ruoslahtiego został nagrodzony tegoroczną Lasker Award for Basic Research. Dzięki ich dokonaniom udało się lepiej zrozumieć interakcje pomiędzy komórkami w organizmie, można było także opracować metody leczenia chorób takich jak zespół suchego oka, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Prof. Springer nie tylko prowadził badania naukowe, ale także komercjalizował ich wyniki, tworząc własną firmę, a później stając się udziałowcem firmy Moderna, twórcy szczepionki przeciwko COVID-19. Wartość jego udziałów przekroczyła już miliard dolarów.

W przypadku pandemii zupełnie nowej choroby, takiej jak COVID-19, ogromne znaczenie dla lekarzy, urzędników, polityków i dziennikarzy ma dostęp do wiarygodnych danych. Inż Lauren Gardner i jej zespół z Johns Hopkins University opracowali interaktywną mapę - pulpit nawigacyjny, który gromadząc automatycznie dane o zachorowaniach z całego świata, ułatwiał szybkie stwierdzenie, jaki był wpływ choroby.

Gardner otrzymała nagrodę Lasker-Bloomberg Public Service Award za, jak ujęła to Fundacja, "ścieżkę do świadomych wytycznych politycznych i osobistych wyborów pośród gąszczu dezinformacji”.

Nagrodę Clinical Medical Research przyznaną za opracowanie nieinwazyjnych badań przesiewowych płodu otrzymał prof. Yuk Ming Dennis Lo z uniwersytetu w Hongkongu. Przez wiele lat do badań przesiewowych płodów w macicy wykorzystywano amniopunkcję: pobieranie próbki płynu owodniowego, co wymagało nakłucia. Takie badanie może wykryć zaburzenia rozwojowe w rodzaju zespołu Downa, jednak niekiedy prowadzi do infekcji, a nawet do poronienia.

Metoda Dennisa Lo, nad którą zaczął on pracować w latach 90., opiera się na osiągnięciach genomiki. Jak wykazał naukowiec, DNA rozwijającego się płodu można znaleźć we krwi ciężarnej matki. Takie badanie jest znacznie bezpieczniejsze dla matki i dziecka. Oprócz zespołu Downa i innych chorób genetycznych metoda Lo wykorzystywana jest także do badań przesiewowych w kierunku niektórych nowotworów.

Fundację Laskera założyli pionier reklamy Albert Lasker i jego żona Mary Woodward Lasker, późniejsza aktywistka w dziedzinie badań medycznych. To Albert Lasker podczas klęski urodzaju pomarańczy namówił Amerykanów do picia soku pomarańczowego, wymyślił radiowe „opery mydlane" oraz przyczynił się do wprowadzenia do szkół wiedzy o dojrzewaniu i miesiączkowaniu (by promować tampony). (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/