Skąd wiadomo, jak daleko znajduje się jakaś gwiazda czy galaktyka? Przecież trudno jest określić, czy jest po prostu dalej, czy też słabiej świeci.

Naukowcy radzą sobie z tym wyzwaniem dzięki tzw. świecom standardowym. To obiekty o znanej jasności absolutnej. Ponieważ wiadomo, ile światła produkują, można określić dystans, jaki dzieli od nich Ziemię. Na tej podstawie określa się odległość do innych ciał leżących w pobliżu „świecy”.

Jako świec standardowych używa się np. wybuchów supernowych czy gwiazd zmiennych. Niestety brak odpowiednich obiektów tego typu, które można by dostrzec w odległościach większych niż 11 mld lat świetlnych powodował trudności w pomiarach odległego Wszechświata.

Taką rolę mogłyby pełnić rozbłyski gamma powstające w trakcie śmierci masywnych gwiazd, ale ich jasność nie jest stała - zależy od rodzaju wybuchu.

Badacze z National Astronomical Observatory of Japan znaleźli jednak sposób na pokonanie tego problemu. Przeanalizowali oni archiwalne dane na temat 500 eksplozji tego typu zebrane z pomocą najlepszych teleskopów naziemnych i kosmicznych.

Na podstawie tego, jak siła światła wybuchu rośnie i opada, zidentyfikowali klasę 179 obiektów tego rodzaju, które są do siebie podobne i prawdopodobnie są skutkiem podobnego zjawiska. Zdołali przy tym oszacować jasność absolutną tych wybuchów.

To oznacza możliwość określania odległości nawet do wyjątkowo odległych części Kosmosu.

Więcej informacji na stronach:

https://www.nao.ac.jp/en/news/science/2022/20220722-dos.html

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4365/ac7c64 (PAP)

Marek Matacz

mat/ ekr/