Dzięki obniżaniu poziomu białka prionowego być może uda się leczyć nieuleczalne dotychczas choroby prionowe w rodzaju choroby Creutzfeldta-Jakoba – informuje pismo „Nucleic Acids Research”.
Priony to patologiczne białka, pod wpływem których prawidłowe, niegroźne białka zmieniają swoją strukturę i również stają się patologiczne. Można je więc uważać za czynnik zakaźny.
Neurodegeneracyjne choroby prionowe są rzadkie, ale śmiertelne i nieuleczalne. Co roku w Stanach Zjednoczonych odnotowuje się około 300 przypadków chorób prionowych, przy czym najczęstszą postacią choroby prionowej dotykającej ludzi jest choroba Creutzfeldta-Jakoba. Inną szeroko znaną chorobą prionową jest gąbczasta encefalopatia bydła, popularnie nazywana chorobą szalonych krów.
Ponieważ białko prionowe ma kluczowe znaczenie dla przebiegu choroby, obniżenie poziomu tego białka u pacjentów wydaje się obiecującym podejściem terapeutycznym.
W roku 2010 Sonia Vallabh zaobserwowała u własnej 52-letniej matki szybko postępującą, nietypową demencję, która wkrótce doprowadziła do śmierci kobiety. Rok później dzięki testom genetycznym pani Vallabh dowiedziała się, że jej matka cierpiała na genetycznie uwarunkowaną chorobę prionową – i że jej samej także to grozi. Nie istniał żaden lek ani środek zapobiegawczy.
W tej sytuacji dr Vallabh porzuciła wcześniejszą karierę w dziedzinie prawa i konsultingu i wraz z mężem – Ericem Minikelem - postanowili poświęcić resztę życia badaniom nad sposobami powstrzymania choroby (doktorat zrobiła na Harvardzie). Jej badania koncentrują się na sposobach obniżenia poziomu białka prionowego (PrP). Była też reprezentantka pacjentów w ramach White House Precision Medicine Initiative.
Dr Vallabh i jej współpracownicy zaobserwowali, że antysensowne oligonukleotydy, które zmniejszają poziom białka prionowego, mogą przedłużyć przeżycie zwierząt zakażonych nieprawidłowo sfałdowanymi prionami. Chociaż te wstępne dane były obiecujące, opracowanie odpowiedniej terapii okazało się trudne i długotrwałe.
Teraz zespoły badawcze kierowane przez dr Vallabh z Broad Institute of Harvard i MIT, Holly Kordasiewicz z Ionis Pharmaceuticals i Deb Cabin z McLaughlin Research Institute przedstawiły wyniki badań przedklinicznych nad terapią antysensowną przeciwko chorobie prionowej. W tej nowej pracy, wykorzystując rozszerzony zestaw antysensownych oligonukleotydów ukierunkowanych na białka prionowe, autorzy wykazali, że zmniejszenie poziomu białka prionowego u zwierząt laboratoryjnych zakażonych prionami wydłuża ich przeżycie nawet trzykrotnie. Nawet niewielkie zmniejszenie poziomu białka prionowego dawało poprawę przeżycia.
Redukcja białka prionowego okazała się skuteczna w przypadku różnych szczepów prionów i przy podjęciu leczenia w różnym czasie. Naukowcy wykazali, że redukcja białka prionowego jest skuteczna, zanim pojawią się jakiekolwiek objawy. Po raz pierwszy wykazali również, że pojedyncza dawka leku obniżającego poziom białka prionowego może zredukować poziom markerów choroby nawet po utworzeniu toksycznych grudek w mózgu.
„Chociaż przed nami jeszcze wiele kroków” - powiedziała dr Vallabh - „dane te dają powody do optymizmu – działające wprost na genetyczne serce choroby prionowej, genetycznie ukierunkowane leki zaprojektowane w celu obniżenia poziomu białka prionowego w mózgu mogą okazać się skuteczne w warunkach klinicznych". (PAP)
Autor: Paweł Wernicki
pmw/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
