Jak wykazali naukowcy z University of Eastern Finland (Finlandia), skład kwasów tłuszczowych we krwi i związana z nim aktywność enzymów pozwalają prognozować rozwój gęstości mineralnej kości (BMD) od dzieciństwa do okresu dojrzewania (https://doi.org/10.1093/jbmr/zjaf104).

Badanie to było częścią większego badania (Aktywność Fizyczna i Żywienie Dzieci - PANIC). W omawianym podbadaniu wzięło udział 480 dzieci – 227 dziewcząt i 253 chłopców – które były obserwowane przez osiem lat. Poziomy kwasów tłuszczowych mierzone były za pomocą chromatografii gazowej. Gęstość kości i skład ciała określano za pomocą densytometrii (DXA).

PANIC to długoterminowe badanie dotyczące interwencji w stylu życia i obserwacji, rozpoczęte w 2007 roku. W początkowych pomiarach wzięło udział ponad 500 dzieci z Kuopio, które rozpoczęły naukę w pierwszej klasie w latach 2007–2009. Pomiary kontrolne przeprowadzono w latach 2009–2011 i 2016–2017. Trwające obecnie 16-letnie pomiary kontrolne wśród młodych dorosłych będą kontynuowane do końca 2026 roku.

Spośród kwasów tłuszczowych we krwi, wyższy udział kwasu dihomo-gamma-linolenowego, kwasu nerwonowego i kwasu arachidonowego był powiązany z wyższą gęstością kości w okresie obserwacji. Również wyższa aktywność enzymów regulujących metabolizm kwasów tłuszczowych, takich jak delta-6-desaturaza była powiązana z większą gęstością kości. Z kolei wyższy udział kwasu linolowego miał związek z niższą gęstością kości.

Różne kwasy tłuszczowe mogą mieć korzystny lub szkodliwy wpływ na stan zdrowia kości. Pomiar zawartości kwasów tłuszczowych we krwi dostarcza bardziej szczegółowych informacji na temat dostępności kwasów tłuszczowych w organizmie niż szacunki oparte na przykład na zapisach żywieniowych.

Kwasy tłuszczowe dzielą się na nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone, ale samo badanie kwasów tłuszczowych w poszczególnych grupach nie jest wystarczające do oceny ich związku z gęstością mineralną kości. Poszczególne kwasy tłuszczowe w tej samej grupie mogą dawać różne efekty. Ponadto masa mięśniowa i tłuszczowa organizmu w pewnym stopniu wyjaśniają te zależności.

„To pierwsze badanie, które wykazało, że skład kwasów tłuszczowych we krwi w dzieciństwie może pozwolić przewidywać rozwój gęstości kości w okresie dojrzewania. Nasze wyniki wskazują, że metabolizm kwasów tłuszczowych jest ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowy rozwój kości” – wskazał kierujący badaniami profesor Timo Lakka.

„Co ciekawe, nie wszystkie kwasy tłuszczowe w tej samej grupie są powiązane ze zdrowiem kości w ten sam sposób – niektóre wydają się mieć pozytywny wpływ na rozwój kości, podczas gdy inne wiążą się z mniej optymalnymi wynikami” – podkreśliła adiunkt Sonja Soininen, odpowiedzialna za sekcję dotyczącą zdrowia kości w badaniu PANIC. „Odzwierciedla to złożoność metabolizmu i jego znaczenie dla rozwoju kości” - dodała.

Wyniki pozwalają lepiej zrozumieć, jak metabolizm kwasów tłuszczowych jest powiązany z rozwojem kości w dzieciństwie i mogą otworzyć nowe perspektywy dotyczące roli odżywiania w promowaniu zdrowia kości.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ bar/