Global Space Balloon Challenge (GSBC) to organizowany corocznie przez Stanford Space Initiative konkurs, w którym biorą udział zespoły przeprowadzające w stratosferze eksperymenty naukowe z wykorzystaniem balonu. GSBC służy przede wszystkim popularyzacji nauki i inspiracji przyszłych pokoleń naukowców i inżynierów.

Jak poinformował PAP rzecznik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w tegorocznej edycji miano najlepszej inicjatywy edukacyjnej (Best Educational Initiative) zdobył projekt "Pamela Mission" (Pamela = Plant, Aranae and Microorganism Exposure to the Light Activity In the Near Space Environment).

W jego ramach do stratosfery (czyli na wysokość 37 km) zostały wysłane organizmy żywe (mikroorganizmy, pająki, jaja pająków, wyselekcjonowane siewki jęczmienia i rzodkiewnika odpornego na suszę) oraz nowe tworzywa (hydrożelowa membrana do konstrukcji przyszłych statków kosmicznych i habitatów pozaziemskich oraz tworzywo, z którego tworzone są anteny wysyłane w kosmos). Dzięki temu naukowcy mogą badać wpływ na nie warunków panujących w stratosferze.

Naukowcy z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŚ koordynują prowadzenie eksperymentów w dziedzinie genetyki, fizjologii i mikrobiologii, natomiast za część dotyczącą nowych materiałów odpowiada firma Analog Astronaut Training Center (we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim) oraz firma Astronika – jeden ze sponsorów misji. Członkowie zespołu z Analog Astronaut Training Center skonstruowali także prototyp specjalnej pasywnej kapsuły termicznej.

Dr Agata Daszkowska-Golec z Katedry Genetyki UŚ monitoruje badania dotyczące wpływu warunków w stratosferze na siewki jęczmienia oraz siewki rzodkiewnika pospolitego, w tym na odmiany dzikie oraz mutanty odporne na stres suszy. Dr hab. Mirosław Nakonieczny - kierownik Katedry Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii UŚ - koordynuje prace związane z częścią eksperymentalną dotyczącą wpływu warunków stresowych na pająki z gatunków: Steatoda grossa (Theridiidae) i Parasteatoda tepidariorum (Theridiidae), w tym na jaja wyjęte z kokonów. Z kolei dr Sławomir Sułowicz z Katedry Mikrobiologii UŚ czuwa nad częścią eksperymentalną z zakresu mikrobiologii i bada wpływ warunków panujących w stratosferze na kilkanaście szczepów mikroorganizmów.

Analizom poddane zostały także nowe tworzywa, takie jak hydrożelowa membrana do konstrukcji przyszłych statków kosmicznych i habitatów pozaziemskich. Za tę część odpowiadają Matt Harasymczuk i dr Agata Kołodziejczyk z Analog Astronaut Training Center oraz naukowcy z Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Testowano także tworzywo, z którego wykonywane są anteny wysyłane w kosmos (eksperyment ten przeprowadzono we współpracy z firmą Astronika) oraz układy elektroniczne i telemetryczne (w tę część zaangażował się mgr inż. Tomasz Brol – specjalista z zakresu nawigacji balonów stratosferycznych i mniejszych). Inicjatorami i koordynatorami projektu byli dr Joanna Foryś i mgr Ireneusz Foryś z Unibota – jednostki Uniwersytetu Otwartego w Uniwersytecie Śląskim.

Na pokładzie kapsuły badawczej umieszczona została ponadto para robotów HECON. Są to Osozjanie, roboty zdrowotne planety OSOZ firmy KAMFOFT SA, jednego ze sponsorów projektu. W misję do stratosfery poleciał również USiołek, maskotka Uniwersytetu Śląskiego.

Projekt współfinansowany jest ze środków Uniwersytetu Śląskiego, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŚ oraz firm KAMSOFT SA i Astronika.

PAP - Nauka w Polsce

kflo/ ekr/