Celem projektu, koordynowanego przez francuską służbę geologiczną, jest wsparcie wybranych europejskich regionów w rozwoju niskowęglowej energii i przemysłu. W Polsce za taki region uznano Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie, w tym tereny przemysłowe Katowic, Rybnika i Będzina.

Jak wyjaśniła rzeczniczka Głównego Instytutu Górnictwa (GIG) w Katowicach dr Sylwia Jarosławska-Sobór, w ramach projektu w siedmiu europejskich krajach: Hiszpanii, Francji, Grecji, Portugalii, Chorwacji, Rumunii i Polsce, odpowiedzialnych w sumie za 45 proc. europejskich emisji CO2 z sektorów przemysłowych i energetycznych, wybrano regiony, gdzie znajdują się elementy uznane za pomocne w rozwoju technologii CCUS (z ang. carbon capture, utilisation and storage).

„Elementy sprzyjające CCUS to m.in. istnienie w danym regionie klastrów przemysłowych, możliwości magazynowania i wykorzystania CO2 oraz potencjał produkcji i wykorzystania wodoru” – wyjaśniła rzeczniczka GIG. Górny Śląsk spełnia te warunki.

W projekcie badawczym, finansowanym głównie z unijnego programu badań i innowacji „Horyzont 2020”, uczestniczy 17 partnerów z 10 europejskich krajów: Francji, Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Rumunii, Polski, Niemiec i Norwegii.

Przedstawiciele GIG podkreślają, że procesy wychwytywania, wykorzystania i składowania dwutlenku węgla zaliczane są do kluczowych rozwiązań dla działań na rzecz klimatu. W 2017 r. Międzynarodowa Agencja Energetyczna ostrzegła w swoim raporcie, że technologie CCUS nie rozwijają się wystarczająco szybko, aby osiągnąć cele redukcji emisji określone w paryskim porozumieniu klimatycznym.

„Celem projektu Strategy CCUS jest sprostanie temu wyzwaniu w ośmiu regionach uznanych za obiecujące dla CCUS, poprzez opracowanie lokalnych planów rozwoju i modeli biznesowych dostosowanych do potrzeb przemysłu” – powiedziała dr Sylwia Jarosławska-Sobór.

Stworzone plany obejmą również korytarze transportu dwutlenku węgla między lokalnymi klastrami przemysłowymi CCUS oraz połączenie ze stosowną infrastrukturą w rejonie Morza Północnego, w celu zmniejszenia kosztów i stworzenia ogólnoeuropejskiej infrastruktury służącej technologiom magazynowania i wykorzystania CO2.

W ramach przedsięwzięcia mają powstać plany wykonalności projektów dla wybranych regionów, uwzględniające aspekty techniczne, ekonomiczne i społeczne. Natomiast kraje graniczące z Morzem Północnym omawiają plany rozwoju CCUS i geologicznego składowania CO2 w morzu.

„Istnieje pilna potrzeba, aby reszta Europy zaangażowała się w planowanie strategiczne rozwoju CCUS, dając pierwszeństwo lokalnym rozwiązaniom, wyprzedzającym szersze europejskie systemy połączeń” – wskazują realizatorzy międzynarodowego projektu.

Technologia wychwytywania, wykorzystania i składowania dwutlenku węgla (CCUS) polega na wychwytywaniu tego gazu z dużych źródeł przemysłowych oraz jego trwałym składowaniu w podziemnych strukturach, albo wykorzystaniu go poprzez konwersję do użytecznych produktów, z równoczesnym ograniczeniem emisji z sektorów przemysłowych i energetycznych.

„CCUS jest dojrzałą opcją technologiczną, możliwą do szybkiego wdrożenia, umożliwiającą redukcję emisji gazów cieplarnianych, do której narody zobowiązały się w porozumieniu paryskim” – wskazują pomysłodawcy europejskiego przedsięwzięcia Strategy CCUS (ang. Strategic planning of Regions and Territories in Europe for low-carbon energy and industry through CCUS Coordination and Support Action). 

PAP - Nauka w Polsce, Marek Błoński

mab/ pad/