Cieszyńska rotunda jest uznawana za jeden z najcenniejszych średniowiecznych zabytków polskiego dziedzictwa. Pełniła funkcję kaplicy grodowej, a w późniejszym okresie - zamkowej, a także siedziby administracji kościelnej kasztelani cieszyńskiej. Wzniesiono ją z ciosów wapiennych na planie kolistym. Jej wizerunek znajduje się na banknocie 20-złotowym.

Na potrzeby zaplanowanych prac archeolodzy odkopali przypory budowlane, które na co dzień są niewidoczne i niedostępne dla badaczy i zwiedzających.

"Zostaną one z powrotem zasypane, jednak dzięki zastosowaniu techniki skanowania 3D będzie możliwe przeprowadzanie ich analizy, bez konieczności prowadzenia ponownie robót terenowych. Dokumentacja zostanie wykonana skanerem laserowym z dokładnością co do milimetra" - powiedział PAP Dominik Purchała z Laboratorium Cyfrowego Humanistyki UW. Prace prowadzone są również przez ekspertów z Pracowni Skanerów 3D Instytutu Archeologii UW - Janusza Janowskiego i Martę Burą.

Purchała dodał, że uzyskana w ten sposób chmura punktów umożliwi wykonanie wszechstronnych pomiarów budowli i stworzenie precyzyjnych trójwymiarowych modeli cyfrowych. Możliwe będzie też uzyskanie bardzo dokładnych planów architektonicznych na potrzeby inwentaryzacji zabytkowej konstrukcji.

Specjaliści wykonają też zdjęcia w technice 360 stopni, dzięki którym będzie można zwiedzać budowlę w rzeczywistości wirtualnej, w tym za pomocą gogli VR. Dodatkowo zostaną wykonane zdjęcia i filmy z drona, ukazujące ukształtowanie terenu oraz położenie rotundy względem innych zabytkowych obiektów.

"Wykonanie cyfrowej dokumentacji rotundy pozwoli na przeprowadzanie w przyszłości szerokiego zakresu badań bez konieczności fizycznej obecności badaczy na miejscu. Mam też nadzieję, że możliwość wirtualnego zwiedzania rotundy będzie miało atrakcyjny aspekt popularyzatorski i dydaktyczny" - dodała dziekan Wydziału Historycznego UW prof. Małgorzata Karpińska.

W najbliższych miesiącach eksperci będą opracowywać dane. "W listopadzie po wejściu na stronę internetową naszej pracowni możliwe będzie odbycie wirtualnego spaceru po najcenniejszym zabytku Śląska Cieszyńskiego" - zapowiada Purchała.

Specjaliści wykonują cyfrową dokumentację na mocy porozumienia Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

W ostatnich latach archeolodzy prowadzą intensywne prace wykopaliskowe w obrębie budowli. Badania potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia naukowców na temat wieku konstrukcji. Długi czas sądzono, że powstała w 1 poł. XI wieku. Zdaniem dr hab. Teresy Rodzińskiej-Chorąży, jej powstanie należy raczej łączyć z okresem istnienia kasztelanii na Górze Zamkowej ok. poł. XII wieku lub nawet z pierwszymi dekadami istnienia Księstwa Cieszyńskiego.

Szymon Zdziebłowski (PAP)

szz/ ekr/