Ptaki posiadające dobrze wykształconą zdolność latania składają jaja o bardziej eliptycznym i asymetrycznym kształcie – wynika z badania opublikowanego w czasopiśmie „Science”.
Jaja poszczególnych gatunków ptaków są niezwykle zróżnicowane pod względem kształtu, a naukowcy od dawna zastanawiali się, jaka jest tego przyczyna. Niektórzy badacze postulowali, że kształt jaj zależy od upodobań gniazdowniczych ptaków. Uważano na przykład, że ptaki budujące gniazda na klifach składają jaja o stożkowatym kształcie, by zmniejszyć prawdopodobieństwo stoczenia się niewyklutych piskląt w przepaść.
Z najnowszego badania naukowców z Uniwersytetu Princeton, Uniwersytetu Harwarda (USA) i kilku innych prestiżowych ośrodków naukowych wynika jednak, że kształt jaj jest zdeterminowany przez indywidualną zdolność latania.
„Wbrew dotychczasowym hipotezom odkryliśmy, że zdolność latania może wpływać na kształt jaj. Ptaki, które dobrze latają składają przeważnie asymetryczne i eliptyczne jaja” – mówi dr Mary Caswell Stoddard, koordynatorka przedsięwzięcia.
„Być może ptaki o opływowym kształcie (przystosowanym do lotu – PAP) potrzebują węższych jajek, by przecisnęły się one przez ich zwężoną miednicę, a także ze względu na to, że tylko wydłużone, eliptyczne i asymetryczne jajka są wstanie pomieścić pisklę przy jednoczesnym ograniczeniu szerokości” – komentuje dr Claire Spottiswoode z Uniwersytetu Cambridge (W. Brytania).
Specjaliści dowiedli również, że kształt jajom nadaje elastyczna błona podskorupowa, a nie zewnętrzna warstwa – skorupa. To właśnie rozciągliwa błona odpowiada za zróżnicowanie kształtów jaj obserwowanych w przyrodzie.
Badacze przeanalizowali kształty blisko 50 tys. jaj pochodzących od 1400 gatunków ptaków. Skategoryzowali jaja pod względem asymetrii i eliptyczności. Prześledzili też drogę rozwoju, pochodzenie i zmiany ewolucyjne występujące wśród różnych gatunków ptaków (filogeneza), uwzględniając dane takie jak: typ gniazdowania, lokalizacja, wielkość lęgu, dieta, zdolność latania i porównali je z informacjami na temat kształtu jaj.
W efekcie ustalili, że najbardziej asymetryczne jaja składa biegus karłowaty, a najbardziej eliptyczne nogal hełmiasty – zagrożony wyginięciem ptak, który na czas inkubacji zagrzebuje jaja w ziemi wulkanicznej w miejscu intensywnie ogrzewanym przez słońce.
Więcej informacji na temat badania można znaleźć na stronie: http://dx.doi.org/10.1126/science.aaj1945
PAP - Nauka w Polsce
ooo/ ekr/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
