Lasy i drzewa nie tylko pochłaniają dwutlenek węgla, ale regulują też wymianę wody i energii między powierzchnią a atmosferą Ziemi, wpływając w ten sposób na klimat.

"W niemal wszystkich regionach świata lasy odgrywają o wiele ważniejszą rolę w ochładzaniu powierzchni Ziemi niż dotychczas sądzono" – mówi współautor opublikowanego badania, profesor modelowania ekologicznego na Uniwersytecie Stanowym Ohio, Kaiguang Zhao. Jego zdaniem odkrycie to powinno być uwzględnione przez ustawodawców przy planowaniu ochrony terenów zalesionych.

Do tej pory nie było dokładnie wiadomo, w jaki sposób, gdzie i kiedy ekosystemy – a dokładniej rodzaj szaty roślinnej - wpływają lokalnie na klimat. Międzynarodowy zespół naukowców postanowił zmierzyć się z tymi trzema pytaniami jednocześnie, tworząc model łączący dane meteorologiczne z lokalnych stacji pogodowych wraz z danymi z satelitów i innych systemów monitorowania Ziemi.

Badacze odkryli istotne różnice między oddawaniem i pobieraniem ciepła z powierzchni na obszarach zalesionych w porównaniu z terenami, gdzie dominują uprawy rolne i pastwiska. Pozwoliło to na obliczenie, o ile - i wskutek czego - zmienia się temperatura powierzchni przy różnych typach roślinności.

Odkrycie, że lasy często przyczyniają się – w skali rocznej - do ochłodzenia powierzchni ziemskiej w tropikach i regionach o klimacie umiarkowanym oraz do jej ocieplenia w wysokich szerokościach geograficznych, nie było dla badaczy nowością. Zaskoczyło ich jednak to, że zjawisko schładzania w średnich i niskich szerokościach geograficznych okazało się niemal tak silne, jak we wstępnych estymacjach z użyciem samych danych z satelity. Naukowcy byli przekonani, że faktyczny efekt będzie znacznie niższy niż wynikający z obliczeń, gdyż dane z satelity uwzględniają tylko bezchmurne dni, pomijając te z pokrywą chmur.

Kolejnym odkryciem był fakt, że mechanizmy odpowiedzialne za regulowanie temperatury na powierzchni – zwłaszcza transferu wody i ciepła z ziemi do atmosfery przez konwekcję i ewapotranspirację (proces parowania terenowego obejmujący parowanie z roślin i z gruntu) – mają o wiele większe znaczenie dla klimatu, niż dotychczas sądzono. Co więcej, w wielu przypadkach wydają się ważniejsze niż czynniki związane z energią słoneczną.

Jak tłumaczy główny autor badania, Ryan Bright z Norweskiego Instytutu Badań Bioekonomicznych, choć lasy (zwłaszcza wieczne zielone) często pochłaniają więcej promieniowania słonecznego niż łąki czy tereny uprawne, wydalają też więcej wilgoci do atmosfery i przyczyniają się do większego mieszania się powietrza przy powierzchni Ziemi niż te o niższej roślinności.

To wszystko, zdaniem naukowców, wskazuje na znacznie większą niż dotąd sądzono rolę terenów leśnych w zwalczaniu skutków zmian klimatycznych, co powinno być uwzględniane w decyzjach o użytkowaniu ziemi.

"W świecie rosnącej konkurencji o zasoby Ziemi na potrzeby produkcji żywności i hodowli zwierząt, rozsądna polityka ochrony lasów będzie szczególnie kluczowa dla wysiłków w walce z ociepleniem, zwłaszcza w wymiarze lokalnym – mówi Bright. - Nasze badanie może pomóc zidentyfikować regiony, w których powinny rozpocząć się lub zwiększyć ochrona lasów, odnowa zasobów leśnych czy nowe zalesienia”.(PAP)

dwo/ agt/