Astronom i browarnik Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 r. w Gdańsku, a zmarł także w tym mieście w dniu swoich 76. urodzin. Od lat z okazji kolejnych rocznic urodzin naukowca miejscowy samorząd organizuje Święto Gdańskiej Nauki, czyli różnorodne wydarzenia, które mają upamiętnić znanego gdańszczanina i propagować naukę.

Tegoroczne obchody rozpoczną się w sobotę w Ratuszu Głównego Miasta uroczystością wręczenia przyznawanych przez samorząd od 1988 r. dorocznych nagród naukowych noszących imię astronoma.

W dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych nagrodę otrzyma związany z Uniwersytetem Gdańskim prawnik prof. Jerzy Zajadło, który uhonorowany zostanie za liczne prace dotyczące filozofii prawa, w tym publikacje dotyczące teorii trudnych przypadków w prawie. W kategorii nauk ścisłych i przyrodniczych nagrodę otrzyma prof. Kazimierz Darowicki z Politechniki Gdańskiej, który opracował teoretycznie i wprowadził do praktyki nową metodę badawczą – dynamiczną elektrochemiczną spektroskopię impedancyjną (DEIS)” (metoda ta służy diagnostyce korozji międzykrystalicznej).

Także w sobotę przed Ratuszem Starego Miasta odbędzie się widowisko plenerowe „Urodziny Heweliusza”, upamiętniające dokonania gdańskiego astronoma. Z kolei na niedzielę zaplanowano koncert gwiazdy - w Operze Bałtyckiej w Gdańsku wystąpi Krystyna Stańko Quintet z repertuarem z nowej płyty „Novos Anos”.

Na Święto złożą się też liczne warsztaty, wykłady, spacery edukacyjne itp. zaplanowane między 28 stycznia a 4 lutego w gdańskich uczelniach, instytucjach naukowych czy szkołach.

„Tegoroczna edycja święta zorganizowana została pod hasłem +Gdańsk się uczy+. W jej ramach z jednej strony zaprezentujemy znanych gdańskich naukowców takich jak np. Jan Heweliusz, Daniel Fahrenheit czy Artur Schopenhauer, ale z drugiej – chcemy propagować naukę – od tych najprostszych rzeczy, po te najtrudniejsze. Stąd w programie zajęcia matematyczne, astronomiczne, ale też nauka tańca czy gry na bębnie. Nauką jest wszystko to, co nas rozwija, co poszerza nasze możliwości” – powiedziała PAP Milena Mieczkowska z Fundacji Gdańskiej, która to fundacja w imieniu samorządu organizuje Święto Gdańskiej Nauki.

Mieczkowska dodała, że w ponad 40 gdańskich szkołach - podstawówkach, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, zaplanowano spotkania naukowe, organizowane dzięki przyznanym przez samorząd minigrantom (do 500 zł). Za te fundusze szkoły przygotują zajęcia dotyczące tematyki wybranej przez uczniów. W spotkaniach weźmie udział ponad trzy tysiące dzieci i młodzieży. „Będzie to bardzo szeroki przekrój działań: od zajęć kulinarnych po robotykę” – powiedziała PAP Mieczkowska.

W ramach Święta Nauki cykl spotkań przygotowała też Politechnika Gdańska. Wśród propozycji znajdują się m.in. wykłady poświęcone smogowi, prezentacja Trytona – potężnego komputera działającego na potrzeby uczelni oraz Cyber-Oka – urządzenia do komunikacji z ludźmi w śpiączce. Politechnika zaprasza też na zwiedzanie części historycznej swojego kampusu.

Działający w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym EduParku zaprosi z kolei na rodzinne zajęcia pt. „Chemia od kuchni”, których uczestnicy poznają m.in. chemiczne procesy zachodzące podczas smażenia, pieczenia, gotowania czy innych zabiegów kuchennych. Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej zorganizuje warsztaty „Gdańsk uczy się od przyrody” - pokażą one, jak natura inspirowała naukowców.

Centrum Hewelianum proponuje warsztaty „Kosmiczny lot z Heweliuszem” - ich uczestnicy dowiedzą się m.in., czym zajmują się współcześni astronomowie, samodzielnie stworzą model rakiety i zasymulują jej start. Obserwatorium Astronomiczne Gdańskich Szkół Autonomicznych organizuje z kolei zestaw zajęć, na które złożą się eksperymenty i zabawy astronomiczne oraz wieczorne pokazy w obserwatorium.

Gdańskie Muzeum Archeologiczne przygotowało warsztaty, których uczestnicy dowiedzą się, na czym polega praca archeologów i antropologów. Punktem wyjścia zajęć będą badania prowadzone na gdańskiej Kępie Dominikańskiej, na terenie której znaleziono relikty najstarszego kościoła miejskiego oraz średniowiecznego cmentarzyska i klasztoru.

Przez całe Święto Nauki przed siedzibą Polskiej Akademii Nauk Biblioteka Gdańska czynna też będzie wystawa plenerowa pt. „Bibliotheca Senatus Gedanensis. W służbie nauki gdańskiej” prezentująca dzieje gdańskiej książnicy założonej w 1596 roku w siedzibie Gimnazjum Gdańskiego - placówki, która wykształciła wielu wybitnych naukowców.

4 lutego wieczorem, na zakończenie Święta Gdańskiej Nauki, zaplanowano video mapping, czyli trójwymiarowy pokaz łączący światło, obraz i dźwięk. Projekcje „Śladami Gdańskiej Nauki” będą wyświetlane na budynku Ratusza Staromiejskiego. Widzowie poznają dzięki nim gdańskich naukowców, w tym Heweliusza, Fahrenheita czy Schopenhauera.

Pełen program Święta znaleźć można na stronie http://janheweliusz.fundacjagdanska.pl

Jan Heweliusz parał się nie tylko astronomią i piwowarstwem, był też grafikiem, drukarzem i wydawcą. W młodości studiował prawo, matematykę, astronomię i rysunek na uczelniach w Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie do Gdańska w 1634 roku przez wiele lat prowadził intensywne obserwacje astronomiczne, korzystając przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów. W 1664 r. Heweliusz został członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Londynie. Naukowiec stworzył ponad 20 dzieł, w tym atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Był również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu.

PAP - Nauka w Polsce

aks/ agt/