„W naszej kolekcji znajdują się jedyne na terenie Polski naczynia tego typu” - wyjaśnia PAP dr Krzysztof Babraj, kierownik Działu Archeologii Śródziemnomorskiej i Starożytnych Cywilizacji Amerykańskich MAK, jeden z kuratorów ekspozycji.

W krakowskich zbiorach znajduje się kilka naczyń, w których Egipcjanie przechowywali piwo, ale to, prezentowane na ekspozycji zachowało się w najlepszym stanie – niemal w całości.

„Do niedawna tylko domyślaliśmy się ich funkcji – kształt istotnie wskazywał na ich związek z magazynowaniem piwa. Ostatnie analizy chemiczne pozostałości organicznych odkrytych wewnątrz naczyń z naszych zbiorów wykazały, że tak faktycznie było” - dodaje dr Babraj.

Wspomniane badania wykonała dr Teodozja Rzeuska z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN. Są one elementem szeroko zakrojonych analiz, mających na celu kompletne opracowanie naukowe egipskich naczyń ceramicznych ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Piwo pojawiło się w starożytnym Egipcie u zarania dziejów, co najmniej w IV tysiącleciu p.n.e. - jedne z najstarszych na świecie browarów odkryła polska misja archeologiczna pracująca w Tell el-Farcha w Delcie Nilu. Pochodzą sprzed około 3500 lat p.n.e. Najstarszy jak dotąd zlokalizowany browar położony jest również w Egipcie – na stanowisku Hierakonpolis.

Znane są bardzo wczesne zapiski dotyczące złocistego trunku w kraju faraonów – to lista darów grobowych z grobowca z III dynastii, czyli z okresu, w którym wzniesiono pierwszą piramidę. Piwo towarzyszyło ludziom na co dzień i od święta, jako że składano je w ofierze bogom w świątyniach i zmarłym w kaplicach grobowych. Już w III tysiącleciu p.n.e. przygotowywano kilka rodzajów napoju według różnych receptur. W przeciwieństwie do dzisiejszego piwa – to ze starożytnego Egiptu było bardzo mętne, gęste i miało niską zawartość alkoholu.

„Butle, w których przechowywano piwo były wypalane masowo – stąd nie są to naczynia o najwyższej jakości wykonania – wręcz przeciwnie. Ich powierzchnia jest chropowata, nie są też zbyt regularne. Tak też jest w przypadku naszego naczynia” - zaznacza dr Babraj.

Naczynie eksponowane na wystawie pochodzi z Sakkary, królewskiej nekropoli Egiptu. Zostało odkryte pod koniec XIX wieku, w czasie badań prowadzonych pod kierunkiem niemieckiego naukowca Hermana Junkera, w których uczestniczył Piotr Bieńkowski – jeden z twórców polskiej szkoły archeologicznej. Część zabytków z tej ekspedycji trafiło do Wiednia, część – do Krakowa, z którym związany był Bieńkowski, gdzie ostatecznie trafiły do Muzeum Archeologicznego.

Wystawa „Piwo, napój bogów i ludzi”, która odbywa się w ramach cyklu „Zabytek miesiąca”, potrwa do końca marca br. Jej kuratorami są dr Teodozja Rzeuska, dr Krzysztof Babraj i Anna Drzymuchowska.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ krf/