Rytm roczny to długoterminowy “kuzyn” rytmu dobowego, związanego z występowaniem światła i ciemności. Badający rytm roczny naukowcy z uniwersytetów w Manchesterze i Edynburgu analizowali mózgi owiec pobrane w różnych porach roku.

W przysadce mózgowej udało się odkryć klaster 17 000 "komórek kalendarzowych" (Przysadka znajduje się u podstawy mózgu i uwalnia hormony, które kontrolują procesy w całym organizmie).

Jak się okazało, wydłużanie się dnia powoduje przełączenie większej liczby komórek w „tryb letni”, zaś „tryb zimowy” ma związek z dłuższymi nocami.

Autorzy badań uważają, że komórki działają jak komputer - w systemie binarnym, czyli mogą istnieć w jednym z dwóch stanów - produkować albo substancje „zimowe”, albo „letnie”. Wzajemne proporcje komórek kalendarzowych w każdym ze stanów zmieniają się w ciągu roku wraz z upływem czasu.

"Wygląda na to, że dwa razy do roku przez krótki okres, w środku zimy i w środku lata, wszystkie komórki są w jednym ze stanów - powiedział BBC prof. Andrew Loudon z Uniwersytetu w Manchesterze. Wciąż jednak nie jest jasne, skąd organizm wie, czy jest wiosna czy jesień, gdy niektóre komórki „kalendarzowe” są w trybie zimowym, a inne w stanie letnim.

Roczny zegar kontroluje porę migracji, sezonu godowego i snu zimowego zwierząt (nowe odkrycie wyjaśnia ostatecznie, dlaczego jagnięta rodzą się wiosną). W przypadku ludzi sezon godowy trwa cały rok, natomiast dzięki rytmowi rocznemu mogą zachodzić zmiany w funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Badania przeprowadzone na początku tego roku przez specjalistów z University of Cambridge i opisane w "Nature Communications" wykazały, że ludzkie geny związane z odpornością stają się bardziej aktywne pod wpływem zimna. Może to pomóc na przykład w zwalczaniu wirusa grypy, ale także zaostrza objawy chorób zapalnych – choćby zapalenia stawów.(PAP)

pmw/ krf/