Naukowcy z Uniwersytetu Drexel (USA) porównali budowę mózgu os należących do 29 spokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tereny Kostaryki, Ekwadoru i Tajwanu, i doszli do wniosku, że owady, które tworzą rozbudowane sieci społeczne (np. kolonie) mają znacznie mniejsze ciała grzybkowate – rejony kontrolujące funkcje poznawcze typu integracja multisensoryczna, uczenie się przez skojarzenia, czy pamięć przestrzenna – niż zwierzęta żyjące samotnie.

Owa występująca u owadów tendencja do zanikania indywidualnych zdolności poznawczych w miarę rozwoju coraz bardziej złożonych struktur społecznych jest sprzeczna z hipotezą mózgu społecznego, która zakłada, iż organizmy zaangażowane w skomplikowane relacje społeczne mają bardziej wyspecjalizowane mózgi pozwalające im skuteczniej konkurować o ograniczone zasoby środowiska z innymi osobnikami.

Dotychczas zaobserwowano, że z ewolucyjnego punktu widzenia hipoteza mózgu społecznego dobrze odzwierciedla sytuację panującą wśród kręgowców (ssaków, ptaków i ryb). U tych zwierząt większe mózgi i lepiej rozwinięte funkcje poznawcze umożliwiają sprawniejsze poruszanie się po świecie skomplikowanych relacji społecznych, dając im większą szansę na przetrwanie.

Jak się okazuje, u owadów jest zupełnie inaczej. Rozbudowane struktury społeczne skłaniają poszczególne gatunki do wkładania mniejszego wysiłku w indywidualny rozwój umysłowy na rzecz pogłębionej współpracy z pozostałymi członkami kolonii. Zjawisko to nosi nazwę hipotezy podzielonego poznania (ang. distributed cognition hypothesis).

„W przeciwieństwie do większości struktur społecznych tworzonych przez kręgowce, kolonie owadów składają się zazwyczaj z członków tej samej rodziny. Wśród tego typu grup zdarzają się niesnaski, ale generalnie kolonia może przetrwać, funkcjonując tylko jako całość” – komentuje koordynator badania Sean O’Donnell.

Naukowcy planują teraz sprawdzić, czy hipoteza podzielonego poznania znajduje swoje uzasadnienie wśród innych grup owadów: termitów, karaluchów i pszczół. (PAP)

ooo/ krf