Na długo zanim pierwsi Europejczycy dotarli na Wyspę Wielkanocną w 1772 r., rdzenna kultura polinezyjska wyspy, nosząca nazwę Rapa Nui, doświadczyła kryzysu demograficznego. Spowodowany on był prawdopodobnie ograniczeniami środowiska naturalnego, które nie było w stanie wyżywić dotychczasowej populacji.

„W obecnej debacie na temat Wyspy Wielkanocnej, jedna strona uważa, że to Rapa Nui zniszczyli swoje środowisko i wybili się nawzajem. Druga zaś, że to Europejczycy przywlekli ze sobą choroby” - opisuje współprowadzący badania, Oliver A. Chadwick z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara.

Jak dodaje, najnowsze wyniki badań dowodzą, że kryzys rozpoczął się jeszcze przed przybyciem Europejczyków.

Archeolodzy badali sześć stanowisk archeologicznych związanych z rolnictwem, rozsianych po całej wyspie. Skupili się przede wszystkim na trzech, które zawierały dane na temat klimatu, składu chemicznego gleby i tendencji w uprawie ziemi. W datowaniu wykorzystano fragmenty szkła wulkanicznego, obsydianu, który był wykorzystywany przez rdzenną ludność jako surowiec do produkcji ostrz do włóczni.

Zdaniem naukowców, na tych obszarach, na których znajduje się żyzna gleba, cały czas prowadzono stabilne uprawy. A zatem to nie mieszkańcy doprowadzili do katastrofy ekologicznej. Przyczyną kryzysu była raczej ograniczona pojemność środowiska naturalnego. Na obszarach żyznych, populacja była liczebna nawet w momencie przybycia Europejczyków, natomiast rejony suche i zbyt wilgotne zostały opuszczone jeszcze przed przybyciem europejskich żeglarzy.

Zdaniem naukowców, na podstawie analiz rysuje się raczej obraz stopniowego wyhamowywania demograficznego, niż gwałtownego załamania.(PAP)

krx/ krf