Wyprzedzające, ratownicze badania wykopaliskowe poprzedziły powstanie wielkiego polderu, który w razie zagrożenia powodziowego na rzece Odrze ma przyjąć blisko 190 mln m sześc. wody i spłaszczyć falę powodziową.

Badaniami objęto 15 stanowisk archeologicznych o łącznej powierzchni ponad 13,5 ha, na których zarejestrowano pozostałości osadnictwa z różnych okresów, począwszy od paleolitu schyłkowego po czasy współczesne. Wykopaliska są częścią większego projektu realizowanego przez Konsorcjum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

„Do najważniejszych osiągnięć tego projektu należy zaliczyć zbadanie kompleksu osad neolitycznych w Raciborzu oraz zajmującego ponad 6 ha wielofazowego stanowiska w Tworkowie, gm. Krzyżanowice. Z największej z przebadanych osad neolitycznych pochodzi jeden z najliczniejszych w Polsce zespołów figurek antropomorficznych, w tym unikatowa, zachowana w całości figurka gliniana przedstawiająca kobietę” – mówi dr Przemysław Bobrowski, redaktor tomów podsumowujących badania ratownicze.

Przedmiot wykonano prawdopodobnie w V tysiącleciu p.n.e. Do tej pory z tego okresu, z rejonu obecnej Polski znano tylko nieliczne fragmenty przedstawień postaci ludzkich. Figurkę okrzyknięto „Wenus z Raciborza”, gdyż podobna jest do innych znalezisk tego typu znanych z paleolitycznych i neolitycznych stanowisk w Europie. Być może związana była z kultem płodności i bogini matki – przypuszczają naukowcy.

Wśród zadokumentowanych przez archeologów pozostałości nie znalazły się wyłącznie miejsca zasiedlane i użytkowane przez ludzi przed tysiącami lat. Odkryto również takie związane z najnowszą historią tego regionu - umocnienia polowe (okopy, transzeje, schrony) oraz pochówki poległych żołnierzy z czasów II wojny światowej.

W opublikowanych tomach można zapoznać się nie tylko z opracowaniami archeologicznych badań, ale także z wynikami analiz specjalistycznych wykonanych przez m.in. przez przyrodników, geologów i antropologów.

W chwili obecnej Konsorcjum prowadzi nadzór archeologiczny nad pracami budowlanymi na terenie inwestycji. Jego efektem było odkrycie i zbadanie w 2014 roku kolejnych pięciu stanowisk, w tym rozległej osady produkcyjnej, w której zajmowano się wytopem żelaza w okresie wpływów rzymskich, czyli blisko 2 tys. lat temu.

W tym roku archeolodzy planują podsumowanie projektu w postaci konferencji naukowej i wystawy prezentującej najciekawsze zabytki wydobyte w czasie wykopalisk. Oba wydarzenia odbędą się w Raciborzu.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/