Na razie o tym, że w roku 2014/2015 opłaty za drugi kierunek studiów stacjonarnych nie będą pobierane, zdecydowały Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Szczeciński. "Kwestia pobierania opłat od studentów leży w gestii uczelni. Jest to bowiem przejawem autonomii szkół wyższych. Dlatego władze uczelni mogły podjąć takiego rodzaju decyzję" - poinformował PAP rzecznik Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Łukasz Szelecki.

Niewykluczone że z opłat rezygnować będą kolejne uczelnie. Władze Uniwersytetu Jagiellońskiego decyzję w tej sprawie podjąć mają pod koniec czerwca. Krakowska uczelnia chce, by sprawą zajęli się przedstawiciele Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).

5 czerwca Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy dotyczące odpłatności za drugi kierunek studiów za niezgodne z konstytucją. Studia stacjonarne, zdaniem TK, należą do zakresu podstawowej działalności publicznych szkół wyższych i powinny być bezpłatne. Zakwestionowane przez TK przepisy stracić mają moc dopiero 30 września 2015 r., chyba że wcześniej wejdą w życie przepisy nowe.

"W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego należy pilnie zmienić przepisy aktualnie nowelizowanej ustawy prawo o szkolnictwie wyższym, procedowanej obecnie w komisji sejmowej, tak żeby od 1 października student nie musiał płacić za drugi kierunek" - wyjaśnił w przesłanym PAP komentarzu przewodniczący KRASP prof. Wiesław Banyś. "Nie mamy wątpliwości co do tego, że pilna zmiana aktualnie obowiązujących przepisów, tak żeby przepisy prawa dostosowane były do sentencji TK od 1 października 2014, jest absolutnie niezbędna" - dodał.

Jak poinformowano w komunikacie na stronie Uniwersytetu Warszawskiego, władze tej uczelni "zdecydowały o rezygnacji z pobierania opłat za drugi kierunek studiów oraz za przekroczenie limitu punktów ECTS. Opłaty nie będą pobierane w roku 2014/2015".

Rektor UW dr hab. Marcin Pałys uzasadnił tę decyzję następująco: "osobom ambitnym chcemy dać szansę uczestniczenia we wszystkich zajęciach, poszerzających ich wiedzę i umiejętności".

Również władze Uniwersytetu Szczecińskiego odstąpiły od pobierania opłat za drugi i kolejny kierunek studiów stacjonarnych w roku akademickim 2014/2015. "Decyzja ta dotyczyć będzie zarówno kandydatów na pierwszy rok studiów w roku akademickim 2014/15, którzy wezmą udział w nadchodzącej rekrutacji, jak i studentów, którzy rozpoczęli naukę na drugim lub kolejnym kierunków studiów na mocy decyzji wydanej po 1 października 2012 roku" - zaznaczono w komunikacie US.

Rzecznik UJ Adrian Ochalik podał, że 25 czerwca głosowana będzie uchwała o zniesieniu opłat za drugi kierunek studiów dla wszystkich uczących się na uniwersytecie w trwającym roku akademickim 2013/14 a także w przyszłym 2014/15.

UJ chce też poddać pod obrady KRASP uchwałę, w której wszystkie uczelnie - podobnie jak Uniwersytet Jagielloński - zobowiążą się do wprowadzenia w swoich wewnętrznych regulacjach uchwał w sprawie zwolnienia z opłat za drugi i kolejny kierunek studiów stacjonarnych w uczelni publicznej oraz za korzystanie z zajęć poza dodatkowym limitem punktów ECTS na zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny zasadach.

Z kolei rzecznik Uniwersytetu Gdańskiego Beata Czechowska-Derkacz powiedziała PAP: "Wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest, ale stare przepisy nadal obowiązują. Musimy jeszcze czekać na zmianę ustawy. Jak już taka zmiana będzie, to oczywiście w jak najszybszym terminie dostosujemy się do nowych zapisów prawa".

Decyzja o zwolnieniu z opłat nie zapadła też jeszcze na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie. "Senat, który mógłby podjąć taką decyzję zbierze się w ostatnią środę czerwca. U nas takich ustaleń nie ma, ale to nie oznacza, że się nie pojawią" - zaznaczyła Aneta Adamska z biura prasowego UMCS. Jej zdaniem, w praktyce studenci najprawdopodobniej nie będą aplikować na drugi kierunek w najbliższej rekrutacji. Przeczekają ten rok, by móc otrzymywać kształcenie za darmo.

Sprawa jest obecnie analizowana również na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Władze uczelni konsultują ją z radcami prawnymi. "Na tę chwilę jest zatem zbyt wcześnie, by mówić o konkretnych decyzjach" - poinformowała PAP Agnieszka Książkiewicz z biura prasowego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Nieco inaczej kwestia odpłatności za drugi kierunek wygląda na politechnikach. "U nas nie było tego problemu, bo studia politechniczne wymagają dyscypliny, regularnego uczestnictwa w laboratoriach. W związku z tym było bardzo niewielu studentów, którzy studiowali u nas na drugim kierunku. Problemu odpłatności też w zasadzie nie było. Nawet jeśli ktoś studiował na drugim kierunku, to mieścił się w darmowych 10 proc." - powiedziała rzecznik Politechniki Warszawskiej Ewa Chybińska.

Podobnie sprawa wygląda na Politechnice Wrocławskiej, na której w roku akademickim 2013/2014 na drugim kierunku studiowało zaledwie pięć osób. "Skoro zapadła decyzja Trybunału, że zapis jest niezgodny z konstytucją, to prawdopodobnie tych opłat i tak nie będziemy pobierali. Natomiast oficjalnej decyzji nie mamy. Trzeba poczekać na decyzję rektora i senatu uczelni" - wyjaśnił PAP rzecznik PWr Andrzej Charytoniuk.

Nad jeszcze innym rozwiązaniem pracują władze Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. "Studenci będą mogli składać podania z prośbą o zwolnienie z opłaty za drugi kierunek studiów. My do tych próśb będziemy się przychylać" - powiedział PAP rzecznik uczelni Bartosz Dembiński. Na początku lipca propozycję takiego rozwiązania rozpatrzy senat uczelni.

Konstytucjonalista dr Ryszard Balicki z Uniwersytetu Wrocławskiego powiedział PAP, że zgodnie z ustawą z 2011 r., uczelnia może, ale nie musi, pobierać od studentów opłaty za drugi kierunek studiów i za dodatkowe zajęcia. "Z punktu widzenia litery prawa - treści ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym - nie ma przeszkód, by uczelnia sama zrezygnowała z pobierania takich opłat" - podkreślił konstytucjonalista.

Dr Balicki dodał, że decyzje UW i US są zgodne z logiką prawa. "Mamy pewność, że przepis jest niekonstytucyjny, a norma obowiązuje tylko z powodów formalnych" - komentował. Przyznał, że decyzja taka "mieści się w autonomii uczelni". "Uczelnia kształtuje swoją ofertę. Teraz w związku z demografią liczba kandydatów na studia jest ograniczona. Przedstawianie pewnych propozycji, dawanie możliwości poszerzania wykształcenia, jest zgodne z logiką kształtowania jak najlepszej oferty uczelni" - zaznaczył.

Nad nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, w której zawarte są przepisy o opłatach za drugi kierunek studiów, trwają teraz prace w Sejmie. Sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przyjęła na razie rozwiązania zaproponowane w projekcie rządowym jeszcze przed orzeczeniem TK. Drugie czytanie projektu nowelizacji ma się odbyć podczas najbliższego posiedzenia Sejmu.

Resort nauki z konkretną decyzją o tym, jak zmienić przepisy, czeka na pisemne uzasadnienie wyroku TK. "Po zapoznaniu się z uzasadnieniem będziemy wprowadzali zmiany tak, by zaczęły szybko obowiązywać" - komentowała po orzeczeniu TK minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska. Przyznała jednak, że "studenci, którzy rozpoczynają obecnie studia na drugim kierunku studiów, jeszcze przez rok będą płacić".

PAP - Nauka w Polsce

lt/ ekr/ ula/