W relacji drapieżnik-ofiara występują pewne prawidłowości. Liczba drapieżników rośnie, kiedy przybywa zwierząt, którymi się żywią. Kiedy zaś populacja drapieżników zanadto się rozrasta, spada liczba ich ofiar, co z kolei odbija się negatywnie na liczebności tych pierwszych. Te cykle zależności pomiędzy ofiarą a drapieżnikiem zostały opisane w latach 20. i 30. XX w. przez biologów Alfreda Lotkę i Vito Volterrę.

Okazuje się jednak, że ten klasyczny schemat jest zbyt prosty. Wystarczy bowiem, że drapieżnik i ofiara ewoluują, choćby nawet w niewielkim stopniu – piszą naukowcy na łamach najnowszego numeru tygodnika „Proceedings of the National Academy of Sciences”. W takie sytuacji cykl może ulec odwróceniu i populacja drapieżników zwiększa się liczebnie, zanim jeszcze powiększy się populacja ich ofiar.

Naukowcy z Georgia Institute of Technology (USA) badali te interakcje na przykładzie par trzech drapieżnik-ofiara: norka – piżmak, sokół norweski – pardwa górska oraz bakteriofag – przecinkowiec cholery.

„Kiedy włączymy czynnik ewolucji, klasyczna dynamika ofiara-drapieżnik wykazuje więcej wariantów” – opisuje prof. Joshua Weitz z Georgia Tech.

W przypadku takich organizmów jak ptaki czy małe ssaki, zmiany w cechach organizmów faworyzowanych przez środowisko mogą pojawić się już po 10 pokoleniach, z kolei u mikroorganizmów nawet w ciągu dni czy tygodni.

Zmiany ewolucyjne mogą sprawić, że ofiara będzie mniej bezbronna w konfrontacji z drapieżnikiem. Wówczas ataki drapieżników stają się kosztowne, a obrona nastręcza mniej problemów. Może się wówczas okazać, że występuje duża liczba ofiar, nawet mimo że jest dużo drapieżników lub dużo drapieżników mimo bardzo małej liczby ofiar.

Dzięki nowym wynikom badań epidemiolodzy będą potrafili dokładniej przewidzieć cykle rozwojowe chorób, a ekolodzy wpływ liczebności badanych populacji na ekosystem.(PAP)

krx/ agt/