Na terenie 6 hektarów Ogrodu Doświadczeń w Krakowie im. Stanisława Lema – pierwszego parku edukacyjnego popularyzującego fizykę w Polsce - znajduje się 60 instalacji. Rozmieszczone są w grupach tematycznych obejmujących optykę, hydrostatykę, akustykę i mechanikę; instrumenty wyposażone są oprócz polskich opisów także w angielskie tłumaczenia.

Z roku na rok przybywają w Ogrodzie nowe urządzenia. W tym sezonie pojawił się m.in. efektowny przyrząd akustyczny, tzw. „organy rurowe”, wyposażone w dwie oktawy z półtonami. Uderzając w układ plastikowych rur specjalną łopatką można zagrać na tych organach prawie każdą melodię. Stanowisko jest często oblegane przez miłośników muzyki.

Wiele instrumentów Ogrodu obrazuje złudzenia optyczne – jak przyrząd, gdzie dzięki odpowiedniej pozycji pary osób siedzących przed lustrami pojawia się jedna twarz, będąca złożeniem tych dwóch fizjonomii („składanie twarzy”).

Dużym powodzeniem zwiedzających cieszy się tzw. „kołyska Newtona”, dzięki której możemy zaobserwować działanie zasady zachowania pędu i energii.

Innym przebojem Ogrodu jest „platforma równowagowa” – wielki talerz, który może przechylać się w różne strony, a zadaniem osób na nim stojących jest jego wypoziomowanie. Przyrząd ten pokazuje, jak położenie platformy zależy od umiejscowienia środka ciężkości całego układu.

Dodatkowymi atrakcjami Ogrodu są bujanie się na żyroskopie oraz podróż wewnątrz gigantycznej toczącej się kuli „zorba”, symbolizującej Słońce.

Jak podkreślił w rozmowie z dziennikarzem serwisu Nauka w Polsce kierownik Ogrodu dr Rafał Sworst, choć w Ogrodzie królowała dotychczas fizyka, to twórcy instytucji chcą też przybliżyć zwiedzającym inne dziedziny wiedzy, jak geologię czy botanikę. Trwają prace nad urządzeniami, które będą dostępne począwszy od przyszłego sezonu.

„W ramach projektu unijnego rozbudowujemy Ogród. Powstaje ogródek geologiczny złożony z 20 kamieni oraz Ogródek Zapachów, gdzie będzie można podziwiać rośliny wydzielające najrozmaitsze wonie” - dodał Sworst. W tej chwili trwają też prace nad wytyczaniem leśnego labiryntu w Ogrodzie, który będzie miał przede wszystkim rekreacyjny charakter.

Ogród Doświadczeń stawia sobie podobny cel jak Centrum Nauki Kopernik w Warszawie –zainteresowanie nauką przez zabawę. „Od +Kopernika+ różnimy się przede wszystkim tym, że jesteśmy miejscem pod gołym niebem i działamy sezonowo – od wiosny do jesieni. Należy zaznaczyć, że tego typu parki edukacyjne są rzadkością - w Europie jest ich obecnie tylko kilka” – zauważył dr Sworst.

Oprócz stałych instalacji Ogród Doświadczeń organizuje dla grup szkolnych warsztaty edukacyjne, a dla wszystkich chętnych – pokazy, wykłady i eksperymenty naukowe.

„Przed nami Zlot Teleskopów w Ogrodzie – 28 września. Zapraszamy wszystkich na wykłady i dyskusje z astronomami w naszym namiocie oraz obserwacje nieba przy użyciu naszych przyrządów. Można też przynieść własne teleskopy” – zachęca kierownik placówki.

Przypomniał też, że w maju zrekonstruowano w Ogrodzie tzw. „wielki eksperyment magdeburski”, polegający na próbie rozdzielenia dwóch połączonych półkul, w których była próżnia. W widowisku wzięli udział goście z Magdeburga w historycznych strojach oraz 16 huculskich koni. Ani jednym ani drugim nie udało się rozerwać kuli. Zgodnie z zasadami fizyki, wystarczyło natomiast otworzyć zawór, aby powietrze z sykiem wdarło się do środka i kule rozpadły się same.

Prowadzony przez krakowskie Muzeum Inżynierii Miejskiej park, powstały w 2007 roku, wzoruje się na "Polu Doświadczeń Zmysłowych" w Norymberdze. Zajmuje część Parku Lotników Polskich, leżącego na wschodnich obrzeża miasta.

Ogród przyciąga co roku ponad 80 tysięcy zwiedzających, w tym wiele rodzin z dziećmi. Park jest czynny od kwietnia do końca października.

Więcej o Ogrodzie na stronie: http://www.ogroddoswiadczen.pl/

PAP-Nauka w Polsce, Szymon Łucyk

szl/ tot/