Ich wyniki zaprezentowano na dorocznym spotkaniu Radiological Society of North America (RSNA), które odbywa się w dniach 25-30 listopada w Chicago.

Jak przypominają autorzy pracy, dotychczasowe badania analizowały wpływ aktywności umysłowej w starszym wieku na sprawność intelektualną.

Zespół naukowców z Rush University Medical Center oraz Illinois Institute of Technology w Chicago sprawdzał, jaki wpływ może mieć aktywność umysłowa seniorów na strukturę istoty białej ich mózgów. Istota biała składa się z włókien nerwowych, czyli długich wypustek neuronów (zwanych aksonami), które przesyłają informacje do różnych obszarów mózgu.

W badaniach udział wzięło 152 starszych osób (średnia wieku - 81 lat). Byli to uczestnicy długoterminowego studium "Rush Memory and Aging Project", którego celem jest zbadanie czynników ryzyka choroby Alzheimera. Szczegółowe testy wykazały, że żaden z nich nie miał demencji ani łagodnego pogorszenia sprawności intelektualnej.

Naukowcy pytali seniorów o to, z jaką częstością – w skali od 1 do 5 – angażowali się w ostatnim roku w różne aktywności umysłowe, jak czytanie gazet i czasopism, pisanie listów czy granie w karty, warcaby i inne gry planszowe.

Mózgi seniorów przebadano z użyciem techniki rezonansu magnetycznego określanej jako obrazowanie tensora dyfuzji (DTI). Umożliwia ona ocenę integralności istoty białej na podstawie obserwacji swobodnej dyfuzji cząsteczek wody w przestrzeni poza neuronami.

W istocie białej cząsteczki wody przemieszczają się z większa łatwością w kierunku równoległym do włókien nerwowych, niż prostopadle do nich, gdyż w tym kierunku są hamowane przez błony komórkowe i osłonkę mielinową wokół włókien.

„W zdrowej istocie białej woda nie może przemieszczać się w zbyt dużych ilościach w kierunku prostopadłym do włókien nerwowych. Ale jeśli, na przykład, ktoś ma mniejsze zagęszczenie komórek nerwowych w mózgu lub mniej mieliny, to jej cząsteczki mogą to robić swobodniej" – tłumaczy kierujący badaniami dr Konstantinos Arfanakis. Takie zmiany zachodzą wraz ze starzeniem się – zaczyna się je obserwować już od 30. roku życia, a także w przypadku urazu lub choroby mózgu.

Badania mózgu seniorów z wykorzystaniem techniki DTI były prowadzone regularnie przez rok.

Okazało się, że istnieje istotny związek między aktywnością intelektualną w starszym wieku a zmianami kierunków dyfuzji cząsteczek wody w istocie białej.

Na tej podstawie badacze ocenili, że mikrostruktura kilku obszarów mózgu, włączając w to rejony ważne dla procesów poznawczych, zachowała większą integralność u osób częściej podejmujących umysłową aktywność w podeszłym wieku. Oznacza to, że mózgi tych ludzi zachowały właściwości podobne do mózgów osób młodszych - podkreśla dr Arfanakis.

Zdaniem autorów pracy dostarcza ona dowodów na to, że proste aktywności intelektualne mogą mieć pozytywny wpływ na zdrowie mózgu.

Naukowcy planują dalej śledzić zmiany w mózgu badanych osób przy pomocy tensora dyfuzji.

"U uczestników naszych badań wykazaliśmy istnienie związku między aktywnością intelektualną w późnym wieku i strukturalną integralnością istotny białej mózgu, ale nie dowiedliśmy, że ma on charakter przyczynowo-skutkowy. Dlatego chcemy śledzić te same osoby w dłuższym czasie, by to zweryfikować" – wyjaśnia dr Arfanakis.(PAP)

jjj/ agt/