Senat UMCS przyznał prof. Wilczkowi najwyższą godność akademicką za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki teoretycznej, a zwłaszcza za jego fundamentalny wkład w rozwój chromodynamiki kwantowej i odkrycie asymptotycznej swobody kwarków”.

Jak wyjaśnił promotor doktoratu honorowego prof. Wiesław Kamiński, prof. Wilczek należy do twórców teorii tzw. oddziaływania silnego, które odpowiada za wiązanie nukleonów i jąder atomowych.

„To oddziaływanie inaczej się kompletnie zachowuje niż pozostałe dotychczas obserwowane w przyrodzie. Jeżeli wszystkie oddziaływania maleją z odległością - im dalej od siebie jesteśmy – to jest ogólne przekonanie – tym słabiej na siebie oddziałujemy. Natomiast to, które prof. Wilczek opisał, to jest oddziaływanie, którego siła rośnie wraz odległością. To się nazywa swoboda asymptotyczna” – powiedział prof. Kamiński.

Zainteresowania prof. Wilczka dotyczą m.in. fizyki cząstek i jej zastosowań w kosmologii, teorii pola w fizyce fazy skondensowanej, zachowania materii kwarkowej przy ultrawysokich temperaturach i gęstościach, kwantowej teorii czarnych dziur. „Frank Wilczek jest autorem wielu artykułów, wpływając w sposób nie do przecenienia na rozwój współczesnej fizyki, co stawia go wśród najwybitniejszych osobowości współczesnej nauki światowej” – podkreślił Kamiński.

Swój wykład podczas lubelskiej uroczystości prof. Wilczek zatytułował „Ludzki wymiar nauki”. Powiedział w nim m.in., że ostatnie osiągnięcia naukowe skłaniają do ponownego rozważenia relacji między nauką a innymi formami aktywności człowieka. Wskazał, że odkrycia naukowe stwarzają nowe możliwości dla sztuki, tak jak stało się to z cyfrowymi środkami masowego przekazu.

„Być może jest to mniej znane laikom, ale dzięki wysiłkom naszej wyobraźni, aby odtworzyć fizyczną rzeczywistość, powstało wiele przepięknych koncepcji, które aż się proszą o zaadaptowanie ich do celów czysto estetycznych. Matematyka fraktali została wykorzystana do stworzenia zapierających dech w piersiach obrazów, jednak dalej czekamy na artystów, którzy zobrazowaliby rzeczywistość kwantową w sposób przemawiający do naszych zmysłów” – powiedział prof. Wilczek.

Prof. Frank Wilczek urodził się w 1951 r. w Nowym Jorku, jako potomek polskich i włoskich imigrantów. Studiował matematykę na Uniwersytecie w Chicago i Uniwersytecie Princeton. W Princeton uzyskał tytuł magistra matematyki i doktora fizyki, a w 1989 r. stanowisko profesora. Od 2000 r. jest profesorem w Centrum Fizyki Teoretycznej Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Nagrodę Nobla z fizyki prof. Wilczek otrzymał w 2004 za opisane w pracy doktorskiej w 1973 r. zjawisko swobody asymptotycznej. Wraz z nim nagrodę Nobla otrzymał David Gross oraz H. David Politzer.

PAP - Nauka w Polsce

kop/ hes/