"Coraz mniej jest wśród nas tych, którzy mogą pamiętać smak przedwojennych potraw i obraz zastawionych stołów z tamtych lat. Kuchnia jest jednak niezwykle trwałym elementem kultury człowieka, nawet niezapisane przepisy i obyczaje żyją, przekazywane z pokolenia na pokolenie" - czytamy we wstępie do książki.

Autorka prezentuje różne aspekty sztuki kulinarnej, począwszy od zakupów po wystawne bale i bankiety. Nie skupia się tylko na zaprezentowaniu obyczajów ówczesnej elity - polityków, aktorów, ale również robotników i mieszkańców prowincji, dzięki czemu przedstawiony obraz jest pełny. Każdy z rozdziałów poświęcono innemu zagadnieniu. Łozińska opisuje skore do nowinek społeczności mieszczańskie i tradycyjne, konserwatywne domy ziemiańskie. Do dużych zmian związanych z kuchnią przyczynił się także nowy model życia towarzyskiego.

"Znikały już prywatne, zamknięte dla przygodnych gości salony czy charakterystyczne dla XIX wieku pokoje śniadaniowe i tzw. handelki. Coraz częściej przy suto zastawionych stołach spotykano się w modnych restauracjach i kawiarniach, tam też organizowano większość tak licznych w dwudziestoleciu międzywojennym balów i bankietów"- pisze.

Wyraźnej zmianie ulegać zaczęła dieta. Jak opisuje Łozińska, na stołach pojawiły się mniej skomplikowane potrawy, niewymagające wielogodzinnych przygotowań i dodatkowej pomocy służby kuchennej, która odchodziła stopniowo w zapomnienie. Oprócz mięsiwa w diecie pojawiły się w końcu surowe warzywa, co w niektórych domach było zmianą rewolucyjną.

Autorka książki opatrzyła tekst licznymi cytatami z międzywojennych poradników oraz anegdotami. Wspomina na przykład doskonałą kuchnię w wagonach Polskich Kolei Państwowych. Gdy w początkach lat 20. hiperinflacja spowodowała wielki wzrost cen w lokalach gastronomicznych, w czasie podróży koleją można było stołować się za mniejsze pieniądze, podczas gdy jakość oferowanego posiłku była doskonała. "Podobno co sprytniejsi Lwowianie odkryli wówczas, że warto stołować się w pociągach-wystarczyło kupić najtańszy bilet trzeciej klasy na trasie Lwów Dworzec Główny-Lwów Podzamcze i z powrotem, by w czasie tej nie za długiej jazdy zjeść tani, smaczny posiłek w wagonie restauracyjnym" - wyjaśnia Łozińska.

Zdjęcia do książki i reprodukcje malarstwa wybrał autor wstępu -Jan Łoziński. Partnerem wydania jest Narodowe Archiwum Cyfrowe, które udostępniło ze swoich zasobów wybór unikatowych fotografii z epoki.

Autorka, Maja Łozińska opublikowała wiele publikacji o podobnej tematyce, m.in. "W ziemiańskim dworze", "Życie codzienne i niecodzienne", "Wokół kuchni i stołu, Bale i bankiety Drugiej Rzeczpospolitej". Łozińska studiuje listy, wspomnienia, pamiętniki, poradniki i archiwa prasowe.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/