Umieszczenie wrażliwych na urazy gonad wydaje się błędem ewolucji - czego przykładem mogą być męskie jądra oraz jajniki przypominającego robaka Allapasus auranticus - informuje "New Scientist". <br />
To, że męskie jądra są poza jamą brzuszną ma pewne uzasadnienie - w wyższej temperaturze ustaje produkcja plemników. Jednak takie umiejscowienie naraża na dotkliwe ciosy poniżej pasa.
Tym bardziej trudno zrozumieć, dlaczego samica Allapasus aurantiacus z gromady jelitodysznych (które należą do gromady półstrunowców) ma na zewnątrz ciała tak ważne dla przetrwania gatunku jajniki. To pierwszy - ale nie ostatni - gatunek zwierzęcia o tak specyficznej budowie.
Choć wyglądem przypominają robaka, te półstrunowce są blisko spokrewnione ze strunowcami, czyli także z ludźmi. Żyją na dnie morza, często zagrzebane w osadach. A. aurantiacus został odkryty dopiero w roku 2002, kiedy to Karen Osborn z Instytutu Smithsona wypatrzyła jednego osobnika w podmorskim kanionie Monterey na głębokości 3000 metrów. Było to możliwe dzięki zdalnie kierowanemu pojazdowi podwodnemu. Gdy zwierzę zostało wyciągnięte na powierzchnię, okazało się nieznanym gatunkiem jelitodysznego.
Wzdłuż ciała A. aurantiacus ciągną się podobne do skrzydeł fałdy ciała - tak duże, że zawijają się i stykają wzdłuż linii grzbietu. Właśnie na wewnętrznej powierzchni "skrzydeł" są jajniki. Niezwykle duże - mające aż 2 milimetry średnicy komórki jajowe znajdują się pod pojedynczą warstwą komórek - co zdaniem Osborn - ułatwia zadanie plemnikom.
Samce mają jądra w tym samym miejscu, co samice jajniki. Nie wiadomo, jak dochodzi do zapłodnienia - przypuszczalnie plemniki trafiają do wody i są wciągane przez samice skrzelami, po czym trafiają do jajników (wylot wody ze skrzeli ma odpowiednie położenie).
A. aurantiacus wydzielają mnóstwo śluzu. Jak się wydaje, nie tylko pomaga im to w przywieraniu do dna za pomocą szerokich "skrzydeł", ale także umożliwia podróżowanie. "Balon" ze śluzu zostaje wraz ze zwierzęciem porwany przez prąd morski. Wcześniej jednak trzeba pozbyć się balastu - to znaczy opróżnić przewód pokarmowy.
Po roku 2002 udało się odkryć jeszcze kilkanaście gatunków jelitodysznych, należących do rodziny Torquaratoridae. Wszystkie mają "na skrzydłach" zewnętrzne jajniki. Jeden gatunek okazał się hermafrodytą, inny chroni "skrzydłami" potomstwo - jaja i larwy.
PAP - Nauka w Polsce
pmw/ krf/bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
