Most na rzece Słudwi w Maurzycach pod Łowiczem to pierwszy na świecie spawany most stalowy. Oddany do użytku w 1928 roku miał 27 metrów długości, 6,8 metra szerokości i ważył tylko 56 ton. 40 lat od momentu oddania most trafił do rejestru zabytków. W porównaniu z klasyczną wówczas konstrukcją nitowaną, której masa sięgałaby 70 ton, była to prawdziwa rewolucja techniczna. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku do Łowicza przyjeżdżali inżynierowie m.in. z Niemiec, Anglii i Francji, a polską konstrukcją interesowały się największe na świecie firmy.

Urodzony w 1886 roku prof. Stefan Bryła był inżynierem budownictwa, światowej sławy pionierem spawalnictwa, wykładowcą Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej, posłem I, II i III kadencji sejmu II Rzeczypospolitej. Światową sławę przyniosła mu budowa mostu na Słudwi. W 1929 roku został członkiem międzynarodowej komisji mostów i konstrukcji inżynierskich.

Polski inżynier współpracował przy budowie Woolworth Building w Nowym Jorku - wówczas najwyższego budynku na świecie. Jedną z najsłynniejszych polskich konstrukcji prof. Bryły był budynek warszawskiego Prudentialu - przedwojenny drapacz chmur, który choć trafiony niemal tysiącem pocisków przetrwał wojnę. Do dzieł prof. Bryły należą również budynki Muzeum Narodowego, Poczty Głównej w Warszawie.

Oprócz działalności politycznej, wychował również pokolenia inżynierów, którzy brali udział w powojennej odbudowie kraju. Był autorem blisko 250 prac naukowych, podręczników i artykułów.

Po wybuchu II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej i szefem komórki Robót Publicznych i Odbudowy. Dla Kedywu AK opracował instrukcję "Jak niszczyć stalowe mosty". Pozostał aktywnym nauczycielem akademickim, pełniąc funkcję dziekana tajnego Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

Wskutek donosu jednego ze swych studentów 16 listopada 1943 roku został aresztowany wraz z rodziną i rozstrzelany u zbiegu ulic Puławskiej i Goworka. Miejsce pochówku inżyniera nie jest znane, jego symboliczny grób znajduje się na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.

W 1964 roku Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa ustanowił nagrodę im. Stefana Bryły za osiągnięcia naukowo-badawcze. Dorobek polskiego uczonego docenili też Amerykanie przyznając mu w 1995 roku nagrodę Historic Welded Structure Award za most spawany na Słudwi.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ agt/bsz