Odkrycia w jaskiniach, czy to prehistorycznych rysunków naskalnych, czy fantastycznych geologicznych form - oznaczają satysfakcję poznawczą i jednocześnie dylemat.

Szybko, bowiem znajdują się osoby, chętne osobiście podziwiać znalezisko. Tymczasem jaskinie to wbrew pozorom miejsca delikatne. W naturalnych warunkach ich wnętrze jest izolowane od środowiska zewnętrznego. Wkraczając do jaskiń, można zaburzyć panującą w nich równowagę. Ciało człowieka powoduje zmiany temperatury i składu chemicznego powietrza. Na ubraniach i butach wnosimy obce drobnoustroje. Zwiedzanie cudów jaskini wymaga też oświetlenia, które nie jest obojętne dla rysunków.

Dlatego - aby rysunki czy skały mogły przetrwać - najlepiej byłoby zostawić jaskinię w spokoju i zrezygnować z gromadnych najść. Czy jednak warto skarby chronić, jeśli nikt nie będzie mógł ich zobaczyć? - zastanawiają się eksperci.

Z takim dylematem borykają się m.in. osoby odpowiedzialne za hiszpańską jaskinię Altamira, znajdującą się w górach Kantabryjskich w północnej Hiszpanii. Jej ściany zdobią wielobarwne, prehistoryczne, dynamiczne rysunki dzikich zwierząt - bizonów, jeleni, saren, koni i koziorożców, znaki geometryczne i odciski dłoni.

Jeszcze do niedawna Altamirę chętnie nawiedzali turyści. Jednak sama ich obecność zagroziła artystycznej, prehistorycznej zawartości. Właśnie w efekcie przepływu masy ludzi przez groty jaskini Altamira, jej naskalnym rysunkom zagroziły mikroorganizmy, które nie powinny się tam znaleźć.

W roku 2002 jaskinię zamknięto, co pomogło zahamować rozwój mikroorganizmów na malowidłach. Teraz jednak na osoby odpowiedzialne za jaskinię wywierane są naciski, by miejsce to znów udostępnić turystom.

Ponowne otwarcie Altamiry byłoby wielkim błędem - alarmują hiszpańscy naukowcy. Cesareo Saiz-Jimenez z hiszpańskiej instytucji badawczej Consejo Superior de Investigaciones Científicas i jego współpracownicy zbadali potencjalny wpływ turystów na jaskinię, wykorzystując dane z setek wejść, jakie monitorowano w latach 1996 - 1999.

Jeżeli jaskinia znów zostanie otwarta dla turystów - tłumaczą - to w jej wnętrzu podniesie się temperatura, wzrośnie wilgotność i stężenie dwutlenku węgla, a to sprzyja korozji skał. Naukowcy zdecydowanie ostrzegają, że jeśli jaskinia nie będzie chroniona, zawarte w niej, prehistoryczne skarby mogą na zawsze przepaść. 

PAP - Nauka w Polsce

zan/