Nowy rodzaj eksperymentu pozwolił naukowcom poszerzyć grupę gatunków, które wykazują samoświadomość, o makaki. Okazało się, że i one rozpoznają własne odbicie w lustrze, po czym na nie reagują, zmieniając pozycję i przyglądając się częściom ciała, których na co dzień nie widzą. Publikację z badań zamieszcza PLoS ONE. <br /><br />
Gatunki te przeszły standardowy test: podczas gdy badane zwierzęta śpią, naukowcy malują im na pyskach barwne plamy. Obudzone zwierzęta mogą się przejrzeć w lustrze, a naukowcy sprawdzają, czy widok własnego, nieco zmienionego odbicia w lustrze powoduje u nich wyjątkową reakcję.
Taki test makaki dotąd "oblewały". Teraz jednak przypadek pozwolił ujawnić ich reakcję, która może świadczyć o ich samoświadomości. Naukowcy badali reakcje mózgu na leki na ADHD, eksperymentując na dwóch makakach - na ich głowy założyli specjalne czepki z elektrodami, rejestrującymi mózgowe impulsy.
W pewnym momencie małpy, wciąż w czepkach, znalazły się w klatce z lusterkiem. Naukowcy zwrócili uwagę na ich wyraźną reakcję na odbicie. Zorientowały się, że tym, co widzą w lustrze, są one same, a nie inni członkowie stada - twierdzą autorzy badania. Świadczą o tym skomplikowane manewry lusterkiem oraz całym ciałem - tak, aby oglądać i iskać okolice czepka.
Naukowców zaintrygowało zwłaszcza owo iskanie. Postanowili iść za ciosem i poddali makaki klasycznemu testowi z farbą na pyskach (który zwierzęta oblały). Później eksperyment z czepkami powtórzyli na pięciu małpach, podsuwając wszystkim małe lusterka i obserwując zachowanie.
Wszystkie makaki manipulowały lustrami i gimnastykowały się, by jak najlepiej obejrzeć i dotykać zmienioną przez czepek część głowy. Nie mniejsze zainteresowanie wzbudziły pozostałe, zwykle "niewidoczne" części ciała, np. genitalia. Oglądając odbicie w lustrze, małpy dotykały ich dziesięć razy częściej niż zwykle, kiedy nie miały zwierciadła.
Gdy makaki dostały większe lustra (pozwalające ujrzeć się w pełnej krasie), były jeszcze bardziej zaintrygowane i jeszcze częściej się oglądały. Nie ustawały w akrobacjach, pozwalających podziwiać "nieznane" dotąd części ciała. Zachowanie ustawało po zasłonięciu luster.
Makaki szybko zorientowały się, że odbicia nie są innymi małpami - twierdzi kierujący badaniami Luis Populin z University of Wisconsin-Madison. Do tego posłużyły się lustrami, aby zobaczyć odbicia części ciała na co dzień niewidocznych. Zdaniem eksperta, zachowanie to spełnia warunki tradycyjnego badania, pozwalającego orzekać istnienie samoświadomości.
Jak twierdzi Populin, zastosowanie innych niż dotychczas znaków (w tym przypadku - dużych, niewygodnych czepków z czujnikami zamiast nikomu nie wadzących plam na pysku) może się sprawdzić w badaniu innych gatunków zwierząt, które "oblewały" poprzednie, klasyczne testy na samoświadomość. Okazuje się też, że podział na gatunki "inteligentne" i mniej "oświecone" nie jest tak wyraźny, jak dotąd sądzono - ocenia. ZAN
PAP - Nauka w Polsce
krf/bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
