Wystawa przybliża zjawisko średniowiecznych srebrnych skarbów deponowanych w ziemi, a zawierających przede wszystkim monety i biżuterię nadzwyczajnej urody, powstałą przy użyciu skomplikowanych technik złotniczych, takich jak filigran czy granulacja. Skarby są prezentowane w ciągu chronologicznym, dzięki czemu łatwo można zauważyć zmiany, jakim podlegały w miarę upływu czasu.

Najdawniejsze depozyty na terytorium szeroko pojętej Wielkopolski schowano w ziemi najprawdopodobniej w pierwszej połowie X wieku, w trakcie formowania się zrębów polskiej państwowości. W najwcześniejszych skarbach, obok biżuterii, znajdowano jedynie monety pochodzące ze Wschodu - arabskie dirhemy oraz nieliczne monety bizantyńskie.

Wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I (966 r.) nastąpił napływ monet zachodnioeuropejskich, głównie denarów niemieckich, co znajduje w krótkim czasie odzwierciedlenie w składzie skarbów, a po dzień dzisiejszy jest dowodem tysiącletnich związków Polski z kulturą materialną Europy Zachodniej.

Pieniądz rodzimy stał się znaczącym składnikiem depozytów w XII wieku, by dopiero w wieku XV zapewnić sobie przewagę liczebną. Były to już monety groszowe, powstałe w wyniku reformy przeprowadzonej przez króla Kazimierza Wielkiego.

W skarbach doby wczesnego średniowiecza ukrywano prawie zawsze również biżuterię. Niekiedy jest odnajdywana w całości i wtedy można domniemywać, że należała precjozów żony właściciela skarbu. Z reguły jednak biżuteria deponowana była w postaci uszkodzonych ozdób lub srebrnego złomu. Nadzwyczaj rzadko znajdowana jest biżuteria i monety wykonane ze złota.

Do dzisiaj naukowcy nie rozstrzygnęli przyczyn powierzania ziemi depozytów kruszcowych. Prawdopodobne są względy ekonomiczne - ziemia spełniała rolę banku, jak i te związane z praktykami magicznymi.

Obok kilkudziesięciu znalezisk gromadnych, odkrytych na terenie Wielkopolski, a sprowadzonych na wystawę niemal z całego kraju, pokazane są także skarby w znaczeniu unikalnych przedmiotów o najwyższej wartości. Za takie uważa się - odkryte przede wszystkim w grobach - kompletne naszyjniki, kolie, pierścionki, kaptorgi - schowki na amulety czy wyjątkowo rzadkie monety pochodzące z różnego rodzaju znalezisk - jak denar z imieniem Mieszka, grosz krakowski Kazimierza Wielkiego.

Ekspozycję wzbogaca 15 plansz ilustrujących prace mincerza i rolę pieniądza w życiu ówczesnych ludzi oraz projekcja multimedialna z przeszło 100 fotografiami, która umożliwia szczegółowe zapoznanie się z zabytkami wielkości ziaren grochu.

Poza tym zwiedzający mogą zobaczyć manekiny ubrane w stroje z epoki, na których zaprezentowano kopie biżuterii srebrnej występującej masowo w skarbach wczesnego średniowiecza.

Kuratorami wystawy są: Agnieszka Murawska, pracownik Gabinetu Numizmatycznego w Muzeum Narodowym w Poznaniu oraz Arkadiusz Tabaka z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

Ekspozycja potrwa do końca października. SZZ

PAP - Nauka w Polsce

agt/ kap/