Najchłodniejszy brązowy karzeł

Brązowy karzeł należący do układu podwójnego SDSS1416+13 ma rekordowo niską temperaturę na swojej powierzchni. Wynosi ona tylko 227 stopni Celsiusza - informują astronomowie z University of Hertfordshire.

Brązowe karły to obiekty będące czymś pośrednim pomiędzy planetami "gazowymi olbrzymami" a zwykłymi gwiazdami. Jeśli chodzi o górną granicę masy brązowego karła, to tutaj sprawa jest jasna - wynosi ona 0.08 masy Słońca. Obiekty o większej masie są w stanie zapoczątkować we wnętrzu reakcje termojądrowe, a więc być normalnymi gwiazdami.

Jeśli chodzi o dolną granicę masy, astronomowie jeszcze nie wiedzą gdzie dokładnie ona leży - obecnie wydaje się, że wynosi ona kilkanaście mas Jowisza.

Więcej światła na ten problem mogą rzucić układy takie jak SDSS1416+13. To układ podwójny składający się z dwóch brązowych karłów. Większy z nich - SDSS 1416+ jest 75 razy cięższy od Jowisza, a jego temperatura na powierzchni wynosi 1230 stopni Celsiusza. To na tyle niska temperatura, że choć obiekt jest widoczny w świetle widzialnym, większość swojej energii promieniuje w świetle podczerwonym.

Obserwacje wykonane właśnie w podczerwieni przy pomocy, United KingdomInfrared Telescope (UKIRT), 8,2-metrowego teleskopu Subaru na Hawajach i Spitzer Space Telescope (SST) pozwoliły na odkrycie nietypowych właśności drugiego składnika układu - SDSS 1416+13B. Informują o tym astronomowie z University of Hertfordshire kierowani przez Bena Burninghama i Philipa Lucasa.

SDSS 1416+13B okazał się być także brązowym karłem, tyle że najbardziej chłodnym ze wszystkich znanych nam obiektów tego typu. Astronomowie oszacowali, że temperatura jego powierzchni dochodzi do tylko 227 stopni Celsiusza. Cieplej bywa choćby na powierzchni Merkurego. Masa SDSS 1416+13B wynosi tyle co 30 mas Jowisza.

Dlaczego temperatura brązowego karła jest tak ważnym parametrem? Tym,co różni brązowego karła od planety jest kontrakcja - czyli czerpanie energii z grawitacyjnego kurczenia się obiektu. Ta kontrakcja następuje bardzo szybko w pierwszych fazach życia, a później mocno zwalnia. Wtedy brązowy karzeł zaczyna stygnąć, a stygie tym szybciej im mniejszą ma masę. SDSS 1416+13B jest całkiem masywny, a więc jego rekordowo niska temperatura świadczy o bardzo zaawansowanym wieku. Astronomowie szacują go na aż 10 miliardów lat. Wynik ten jest potwierdzony przez obserwacje spektroskopowe, które wskazują na bardzo małe ilości pierwiastków cięższych od wodoru i helu. AOL

PAP - Nauka w Polsce

tot/ agt/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Fot. Adobe Stock

    "Hormon miłości" łagodzi agresję u samic lemurów

  • Zagłębienia po obu stronach, przypisywane drapieżnemu kotowi, fot. Thompson et al., 2025, PLOS One, CC-BY 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/)

    Znaleziony w Anglii szkielet gladiatora nosi ślady kłów drapieżnego kota

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera