Wiadomo, że ryzyko chorób układu krążenia - będących ciągle głównym zabójcą ludzi na całym świecie - rośnie wraz z wiekiem. Regularna aktywność fizyczna może im zapobiegać lub znacznie opóźniać ich pojawienie się.

Aby sprawdzić, jaki mechanizm za to odpowiada, naukowcy z Uniwersytetu Saarlandu w Homburgu przebadali 32 zawodowych biegaczy z niemieckiej narodowej reprezentacji lekkoatletyki. Średnia wieku sportowców wynosiła 21 lat, a przebiegali oni średnio 73 km w tygodniu. Badaniom poddano też sportowców w średnim wieku (ok. 50-tki), którzy od kilku dekad nieustannie przechodzili trening wytrzymałościowy - w tygodniu przebiegali średnio 80 km.

Te dwie grupy porównano następnie z dobranymi pod względem wieku osobami zdrowymi i niepalącymi, które prowadziły siedzący tryb życia.

Kondycja sportowców - zarówno młodych, jak i starszych - była lepsza niż osób niećwiczących. Mieli też zdrowszy układ krążenia - wolniejsza akcja serca w spoczynku i niższe ciśnienie krwi oraz mniej czynników ryzyka choroby serca - niższy wskaźnik masy ciała oraz korzystniejsze stężenia i proporcje cholesterolu.

W białych krwinkach pobranych od sportowców oraz od osób z grup kontrolnych naukowcy zmierzyli długość telomerów. Telomery to końcówki chromosomów, które zabezpieczają komórki przed utratą cennego materiału genetycznego podczas podziałów. Można je porównać do zegara odmierzającego czas życia komórek - od ich długości zależy bowiem to ile razy komórka może się podzielić i jak długo będzie żyła.

Wraz z każdym podziałem komórkowym telomery ulegają skróceniu, a komórka starzeje się coraz bardziej. Gdy te ochronne końcówki stają się zbyt krótkie, komórka ginie. Tegoroczna Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny została przyznana trójce naukowców, którzy rozszyfrowali rolę pełnioną przez telomery i zidentyfikowali enzym - telomerazę - odpowiedzialny za wydłużanie telomerów.

Najnowsze badania wykazały, że starsi sportowcy mieli dłuższe telomery niż niećwiczący rówieśnicy. Nie odnotowano podobnych różnic między sportowcami młodymi oraz ich nieaktywnymi rówieśnikami. Testy wykazały jednakże, że zarówno u starszych jak i młodszych zawodowców aktywacji uległa telomeraza, enzym dobudowujący telomery.

U sportowców starszych stwierdzono też korzystne zmiany w poziomie różnych związków regulujących procesy starzenia się komórek.

Zdaniem autorów pracy, badania te wskazują, że regularna aktywność fizyczna spowalnia procesy starzenia się na poziomie komórkowym i mogą pomóc lepiej zrozumieć jej korzystny wpływ na naczynia krwionośne. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

kap